η εικόνα προωθεί στην αφίσα του προγράμματος ΕΠΑνΕΚ

Blog

Η ψυχολογική βία στις σχέσεις

Η ψυχολογική βία στις σχέσεις

Η ψυχολογική βία στις σχέσεις

Στην καθημερινή μας ζωή συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με το περίπλοκο σχήμα-δίδυμο, θύμα-θύτης. Πρόκειται για μια σχέση ψυχολογικής συνεξάρτησης σε αισθήματα υποταγής-ανημποριάς και της κυριαρχίας-εξουσιαστικής δύναμης. Οι ρόλοι του θύματος και θύτη είναι συμπληρωματικοί και αλληλεξαρτώμενοι. Αναλαμβάνονται στις διαπροσωπικές επαφές των ανθρώπων, με βάση τα προσωπικά βιώματα και το σενάριο ζωής που εκπροσωπεί ο κάθε ένας, καθώς και την σύμφωνη συναίνεση αμφότερων. 

Τόσο ο θύτης όσο και το θύμα, παρά τις εκ διαμέτρου αντίθετες ψυχολογικές θέσεις, μοιράζονται ένα κοινό γνώρισμα. Την αδυναμία να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν αποτελεσματικά, βαθύτερα αισθήματα φόβου, επιθετικότητας, ανασφάλειας, χαμηλής αυτοεκτίμησης καθώς και την έλλειψη εσωτερικών και εξωτερικών ορίων.

Σε μία σχέση θύτη θύματος η έκφραση της βίας μπορεί να είναι φανερή ή συγκαλυμμένη, και αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο τρόπο έκφρασης. Τις περισσότερες φορές αναγνωρίζουμε την βία μόνο σε ακραίες περιπτώσεις,  όπως του ξυλοδαρμού. Όμως οι εκφράσεις βίας είναι σε πολλές και διαφορετικές μορφές και τις περισσότερες φορές  είναι στην καθημερινότητα μας, υπό την μορφή του ψέματος, της χειραγώγησης, της έλλειψης σεβασμού, της ψυχολογικής πίεσης, της σεξουαλικής παρενόχλησης, της λεκτικής κακομεταχείρισης, της ηθικής και ψυχολογικής βίας.

Όταν η βία μέσα από την επιθετικότητα, εκδηλώνεται χωρίς εμφανή ίχνη τότε είναι δύσκολο να εντοπιστεί και να ονοματιστεί με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται καταλλήλως. Η ψυχολογική κακοποίηση στις στενές σχέσεις είναι η συμπεριφορά που μειώνει την αυτό-εκτίμηση και το αίσθημα ασφάλειας ή αυτοελέγχου ενός συντρόφου (Walker, 1984).

H λεκτική  βία, εμφανίζει αρκετά υψηλά ποσοστά στις μορφές βίας σε μία σχέση, δημιουργεί συναισθήματα εξάρτησης, κτητικότατης, ασάφειας και αβεβαιότητας, κατάλληλα συστατικά για να επικρατήσει μια σχέση άκρως άνιση και διαβρωτική. Ο ισχυρότερος  κακολογεί,  κακομεταχειρίζεται, επικρίνει καθώς δεν αντέχει την διαφορετικότητα του άλλου, την ανεξάρτητη σκέψη του, την υποκειμενικότητα του, τότε προσπαθεί να τον υποτάξει με κάθε τρόπο με κάθε δυνατό χειρισμό. Όταν  νιώθει απειλή ότι μπορεί να χάσει την εξουσία του η επιθετικότητα και το συναισθηματικό έλλειμμα πιέζει για επανάκτηση του ελέγχου μέσω της βίας.

Η βία, είτε σωματική, συναισθηματική και ψυχική, σεξουαλική, εμφανίζεται εκεί που το άτομο  νιώθει ότι απειλείται. Τα ζευγάρια οδηγούνται σε μια τέτοιου είδος σχέσης κυρίως γιατί αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεων τους. Ο θύτης «μισεί» το θύμα και πολλές φορές εκτός από την άρνηση της παραδοχής αυτού του συναισθήματος, ο θύτης αρέσκεται και ικανοποιείται όταν βλέπει το θύμα σύντροφο του να πονάει και να καταρρακώνεται από τις επιθέσεις του θύτη συντρόφου. Μια διατροφική αίσθηση νίκης και υπεροχής εγκαθίσταται.

Όταν μια σχέση συνηθίζει να ζει στην  βία, το θύμα  ενεργεί με υποταγή, παραίτηση, φόβο, σύγχυση, αμφιβολία, ενοχή, άγχος, απομόνωση. Οι λόγοι που πολλές φορές ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι λειτουργούν με βίαιο τρόπο είναι πολλοί και περίπλοκοι. Η βαθιά ανασφάλεια, η ασυνεννοησία, η οικονομική κρίση, η επαγγελματική αβεβαιότητα, η ανωριμότητα της προσωπικότητας,  η απόκτηση οικογένειας και ευθυνών που οι σύντροφοι δεν είναι σε θέση να αναλάβουν, η οικονομική και κοινωνική ανισότητα μεταξύ των δύο. Το άτομο που ζει και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου συχνά γίνεται μάρτυρας ή ακόµα και θύµα άσκησης βίας, είναι πολύ πιθανό στο µέλλον το ίδιο άτοµο να έχει βίαιη συμπεριφορά. Η θεωρία Βadura βρίσκει πολλούς υποστηριχτές στις περιπτώσεις οικογενειακής βίας καθώς το νεαρό άτοµο της οικογένειας κοινωνικοποιείται µέσω της µίµησης των ρόλων των γονέων του. Αν, λοιπόν, οι γονείς χρησιμοποιούν την άσκηση βίας στις καθημερινές τους διαπροσωπικές σχέσεις τότε οι πιθανότητες να υιοθετήσει και το παιδί ανάλογες συµπεριφορές όταν µεγαλώσει είναι πολλές. Το φαινόμενο αυτό αναφέρεται και ως «κύκλος της βίας» τονίζοντας ότι η υιοθέτηση τέτοιων συμπεριφορών. Τα άτομα που λειτουργούν με επιθετικό τρόπο για να κυριαρχήσουν στους άλλους είναι συνήθως  άτομα που έχουν πληγωθεί στην παιδική τους ηλικία και μέσα από την επιθετικότητα τους προσπαθούν να επιβιώσουν. Ο δικός τους πόνος προβάλλεται στους άλλους, κάνοντας τους άλλους να υποφέρουν και έτσι με ένα διατροφικό τρόπο αντλούν ικανοποίηση, δικαίωση και αισθάνονται ανακούφιση. Επίσης, μέσα από την βίαιη συμπεριφορά τους νομίζουν ότι εκείνοι έχουν την απαιτούμενη συναισθηματική απόσταση ασφάλειας από τον άλλο, έτσι ώστε να μην καταφέρει να τους πληγώσει ποτέ. Τα κύρια συναισθήματα τους είναι οργή, μνησικακία και επιθυμία εκδίκησης που φυσικά απορρέουν από πολύ πρώιμες εμπειρίες μέσα στην ίδια τους την οικογένεια, που είχε ασκηθεί κάποια μορφή βίας. Η επίθεση στους άλλους είναι μια μέθοδος αποφυγής του ψυχικού πόνου, της λύπης, ακόμα και της κατάθλιψης. Ο μηχανισμός αντιστροφής, δηλαδή επίθεση στον άλλο προκειμένου να ξεφύγουν  από την θέση του θύματος που οι ίδιοι βίωσαν στην παιδική τους ηλικία. «Αναφορικά με τα χαρακτηριστικά των ανδρών που χρησιμοποιούν βία εναντίον των συντρόφων τους, υποστηρίζεται επίσης  ότι οι τελευταίοι αναπτύσσουν υπερβολικά εξορμητικές σχέσεις με τους σημαντικούς Άλλους. Η υπέρμετρη εξαιρετικότητα στις στενές σχέσεις.  Οι άνδρες που ασκούν βία στη σχέση, είναι συχνά αμφιθυμικοί και αγχώδεις απέναντι στην οικειότητα με τη σύντροφο: ταυτόχρονα επιθυμούν και φοβούνται τη συναισθηματική αλληλεγγύη, βιώνουν έντονες ματαιώσεις και άγχος σχετικά με την αυτονομία της τελευταίας. Η πιεστική συμπεριφορά είναι δυνατόν να εξαλείψει την αίσθηση αυτονομίας του θύματος, περιορίζοντας τα κοινωνικά υποστηρικτικά δίκτυά και τις εναλλακτικές σχέσεις (φίλοι, συνεργάτες, συγγενείς, κλπ), περιστέλλοντας τις δραστηριότητές του εντός του σπιτιού και ελέγχοντας την πρόσβασή στα οικονομικά, στη μόρφωση και την εργασία.

Τα άτομα που υφίστανται καταχρηστική συμπεριφορά, χαρακτηρίζονται από ελλιπή αυτοεκτίμηση, η οποία απορρέει από την αποδοχή και ενσωμάτωση των αποδομένων σε αυτές (από το περιβάλλον) χαρακτηριστικών της ανεπάρκειας και της ανικανότητας. Εμφανίζονται να μην έχουν επαρκώς ανεπτυγμένη την ικανότητα να ασκήσουν έλεγχο στη ζωή τους και να πάρουν δραστικά μέτρα για να τη βελτιώσουν. Επιπρόσθετα, έχουν υποστεί κακοποίηση ή έχουν υπάρξει μάρτυρες κακοποίησης της μητέρας τους κατά την παιδική τους ηλικία, γεγονός που τις οδηγεί στην αποδοχή του ρόλου του θύματος.

Μεταξύ των άλλων, έχουν ανεπτυγμένο το αίσθημα της ντροπής, με αποτέλεσμα να αποκρύπτουν τόσο τα σωματικά, όσο και τα ψυχολογικά τους τραύματα και να αποκλείονται κοινωνικά ή/και να αποσύρονται συναισθηματικά. Παράλληλα, δεν έχουν στη διάθεσή τους τα κατάλληλα εκπαιδευτικά, οικονομικά, ή ακόμα και ψυχολογικά εφόδια που θα τις επέτρεπαν να ξεφύγουν από την καταχρηστική κατάσταση, στην οποία βρίσκονται. Επίσης, είναι πλήρως εξαρτημένες από το σύζυγο, σύντροφο και παρουσιάζονται πρόθυμες να υποστούν οποιαδήποτε σοβαρή προσβολή ή βλάβη, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις υπάρχουσες ανάγκες τους. Υπό αυτές τις συνθήκες, παρουσιάζουν έλλειψη επαρκούς επικοινωνιακής ικανότητας, ώστε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, ή να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους. Εξάλλου, λειτουργούν μέσα στη σχέση με βάση την εξιδανικευμένη εικόνα τους για το πώς θα έπρεπε να είναι η τελευταία και, κατά κάποιο τρόπο, πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να «αλλάξουν» το σύζυγο ,σύντροφό τους. Τέλος, έχουν εσωτερικεύσει στερεοτυπικούς ρόλους των φύλων, με συνέπεια να αισθάνονται ένοχες αν προσπαθήσουν να αμφισβητήσουν και να αποκολληθούν από την άκαμπτη πατριαρχική δομή. Σε αυτήν την προοπτική, οι γυναίκες εκπαιδεύονται από νωρίς – εξαιτίας των υπαρχουσών κοινωνικών αντιλήψεων και πρακτικών.

H ψυχική βία, είναι εξίσου τραυματική όπως και η σωματική βία. Οι επιθέσεις και οι ταπεινώσεις είναι συμπεριφορές  στόχο έχουν την ηθική, ψυχολογική και σωματική εξόντωση του αντιπάλου. Στόχος του θύτη είναι η υπερίσχυση, η επανάκτηση ελέγχου, η κυριαρχία του με σκοπό την ενδυνάμωση ενός πολύ ανίσχυρου και στην ουσία κατεστραμμένου εγώ. Η προσπάθεια αφοπλισμού του άλλου από κάθε καλό που μπορεί να έχει, η επίθεση στην αγάπη, την συντροφικότητα, την καλοσύνη, την αυτοπεποίθηση στην αυτοεκτίμηση, την πίστη είναι οι κύριες πράξεις αποδόμησης και καταστροφής του άλλου.

Πώς θα προστατευτείτε από την ψυχολογική βία

Το πρώτο και πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να γίνει είναι το άτομο που δέχεται λεκτική κακοποίηση είναι να μπορέσει να αποστασιοποιηθεί και να παρατηρήσει την συμπεριφορά του συντρόφου να την νοηματοδοτήσει και να την κατανοήσει σαν λεκτική κακοποίηση. Πολλές φορές άθελα τους την συγχωρούν επαναλαμβανόμενα ή πιστεύουν ότι όλα είναι δικό τους λάθος. Όμως πάντα θα υπάρχει κάτι άλλο που έκανε ή δεν έκανε, που ήταν ή που δεν ήταν αρκετό στα μάτια του συντρόφου και αυτό αρκεί για να ξεκινήσει ξανά ο κύκλος της ακύρωσης, της απόρριψης, της συναισθηματικής εκδίκησης και κακοποίησης.

Η ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με την ΒιοΝευροανάδραση δίνουν άμεση λύση.

Για περισσότερες πληροφορίες μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να σας λύσουμε κάθε απορία στην μέθοδο τον τρόπο και το κόστος των θεραπειών στο email:aristomenis-nikolopoulos@hotmail.com ή στα τηλέφωνα του γραφείου μας 27215 51720 και 6946050769 ή στην σελίδα μας autosinidisia.gr

Leave a comment

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Μάθετε περισσότερα

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα οριστεί σε "επιτρέπει cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Αποδοχή" παρακάτω, στη συνέχεια, σας ζητάμε να ακολουθήσετε αυτό.

Close