Κοινωνική αποστασιοποίηση και ψυχολογικές επιπτώσεις. Η εμφάνιση της νόσου του κορωνοϊού Covid-19, ανάγκασε τις υγειονομικές αρχές να ζητήσουν από τους πολίτες να μπουν σε καραντίνα ή να απομονωθούν.Οι όροι «καραντίνα» και «κοινωνική απομόνωση» λέξεις άγνωστες ή ανοικείες για τον ευρύ πληθυσμό δημιούργησαν ή δημιουργούν αντιφατικά συναισθήματα στους ανθρώπους, τα οποία κυμαίνονται από την αγωνία, το άγχος, την ανησυχία, το φόβο τον πανικό, έως την αδιαφορία, την άγνοια, το θυμό, την υποτίμηση ή ακόμη και την άρνηση του προβλήματος. 

Kοινωνική αποστασιοποίηση και ψυχολογικές επιπτώσεις

Η επιβεβλημένη απομόνωση στο σπίτι, η αποφυγή των κοινωνικών επαφών και η τακτική τήρηση μέτρων υγιεινής και αυτοπροστασίας λόγω της εξάπλωσης του κορονοϊού έχουν αναπόφευκτες ψυχολογικές παρενέργειες σε ορισμένους ανθρώπους. Η ένταση της μοναξιάς και των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών, όπως το αδιάκοπο πλύσιμο των χεριών, είναι μερικές απο αυτές τις επιπτώσεις.

Κοινωνική Αποστασιοποίηση δεν σημαίνει Απομόνωση

Αρκετοί μπερδευούμε τον όρο “Κοινωνική Αποστασιοποίηση” . “Κοινωνική Αποστασιοποίηση” θα σήμαινε ότι παίρνουμε απόσταση από το σύνολο, δεν επικοινωνούμε, δεν συμμετέχουμε. Αλλά δεν σημαίνει αυτό. Μόνο τα σώματά μας πρέπει να έχουν την απαραίτητη απόσταση για να αποτραπεί η εξάπλωση του ιού. Τα σώματά μας χρειάζονται απόσταση, τα συναισθήματα όχι.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) πρόσφατα τόνισε τη σημαντικότητα αντικατάστασης του όρου της ‘κοινωνικής αποστασιοποίησης’ (social distancing) με τον όρο της ‘σωματικής αποστασιοποίησης’ (physical distancing), καθώς στον πρώτο όρο ελλοχεύει ο κίνδυνος της κοινωνικής απομόνωσης. Η ‘κοινωνική αποστασιοποίηση’ ήρθε στη ζωή μας ως αποτέλεσμα της προσπάθειας να μείνουμε υγιείς κρατώντας αποστάσεις μεταξύ μας, όμως φαίνεται να παίρνει διαστάσεις κοινωνικής αποξένωσης με απρόβλεπτες συνέπειες στην ψυχική ισορροπία των ανθρώπων.

Η ψυχολογική ευελιξία μας φανερώνει ότι δε μας σκοτώνει, μας κάνει πιο δυνατούς. Ας μην ξεχνάμε ότι μια δύσκολη συνθήκη μπορεί να μας βοηθήσει να αποκομίσουμε θετικές εμπειρίες. Όπως αρκετοί εσωστρεφείς άνθρωποι μπορούν να αδράξουν την ευκαιρία και να κάνουν μικρά πειράματα επικοινωνίας με ανθρώπους που έχουν καιρό να μιλήσουν ή με συμμετοχή σε ομάδες μέσω τηλεδιάσκεψης, με την ασφάλεια της σωματικής απόστασης και με αφορμή τις κοινές τους αξίες, τις σκέψεις, τα ενδιαφέροντα αλλά και τα νέα που κυκλοφορούν.

Συνασπισμένοι με κοινή πυξίδα τις αξίες μας μπορούμε να αντέξουμε την σωματική αποστασιοποίηση από τους αγαπημένους μας. Eξάλλου η πραγματικότητα δείχνει πως είμαστε πιο κοντά τώρα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή, είμαστε όλοι μαζί στο ίδιο καράβι. Καλούμαστε να σκεφτούμε αν θέλουμε να κάνουμε βήματα κοντά στις αξίες μας ή βήματα μακριά από αυτές. Η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε είναι ίδια για όλους μας: Ο φόβος του Κορωνοϊού και άλλα παράγωγα συναισθήματα του. Όσον αφορά την αντιμετώπιση του, η επιλογή είναι δική μας. Τι βήματα επιλέγετε να κάνετε;

Αποστασιοποίηση χωρίς την απομόνωση 

Η σωματική επαφή είναι έκφραση ενός συναισθήματος. Μπορούμε να αντικαταστήσουμε την σωματική με λεκτική έκφραση και θα έχουμε το ίδιο (σχεδόν) συναισθηματικό αποτέλεσμα. 

Για παράδειγμα: Αντί να αγκαλιάσετε έναν συνάδελφο ή φίλο σας, πείτε του “Πόσο χαίρομαι που σε βλέπω” ή “Πόσο πολύ σε αγαπάω” ή αν είστε πιο περιπετειώδης “Πόσο ευγνώμων είμαι που σε έχω στη ζωή μου” και απολαύστε την λεκτική του αντίδραση. 

Όταν σας καλέσουν σε έναν χώρο που ξέρετε ότι θα συναντήσετε φίλους ή γνωστούς, ρωτήστε πρώτα αν θα διατηρηθούν τα μέτρα πρόληψης και μετά, αν χρειαστεί ενημερώστε ότι εσείς διατηρείτε τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και εκφράστε ότι θα νιώθατε πιο άνετα αν και οι υπόλοιποι έκαναν το ίδιο. 

 Τα συναισθήματα είναι έντονα και μπορούν, αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά, να προκαλέσουν συναισθηματικά προβλήματα στο μέλλον. Η έκφραση των συναισθημάτων είναι η πιο εύκολη και ορθή οδός.

Η αναζήτηση του νοήματος ζωής είναι που ενισχύει την ανθεκτικότητα. Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να ξεπερνάει τις δυσκολίες, να διατηρεί την επάρκειά του παρά τις αντιξοότητες, να «αναρρώνει», να συνέρχεται από το τραύμα, να δίνει νέο νόημα στην ύπαρξη του, ακόμη και αναθεωρώντας δεδομένα και αξίες που μέχρι τότε θεωρούσε αναντικατάστατα.

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες είναι οι θετικές μας ιδιότητες που δεν χάθηκαν, ποιες είναι οι νέες δυνάμεις που ενεργοποιούνται από τις καινούριες εμπειρίες. Ο τρόπος που ο καθένας μας βιώνει την κρίση είναι που δημιουργεί το τραύμα και όχι αυτή κάθε αυτή η κρίση.

Όταν  καταφέρουμε να βγει από το φαύλο κύκλο της θυματοποίησης και αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας, όταν δεν κυριευτουμε από την περιρρέουσα μιζέρια αλλά εμπιστευτούμε την προσωπική μας διαδρομή, τις επιθυμίες μας και αξίες,  όταν δεν μείνουμε στη ματαίωση αλλά βρίσκουμε  τρόπους να χαιρόμαστε και να ελπίζουμε θα συνεχίσουμε να ζούμε.

Για περισσότερες πληροφορίες μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας στο email: autosinidisia@gmail.com ή στα τηλέφωνα του γραφείου μας 27215 51720.

Με εκτίμηση
Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος / ψυχοθεραπευτής