Σε προηγούμενο άρθρο μας γράψαμε πως ξεχωρίζουμε το φόβο από τις φοβίες. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε τα συμπτώματα των φοβιών.

Συμπτώματα
Γιατί είναι τόσο δυσάρεστες οι φοβίες; Πώς νιώθει ένας άνθρωπος που βιώνει μια φοβική αντίδραση;

Πράγματι, τα συμπτώματα των φοβιών είναι εξαιρετικά δυσάρεστα καθώς είναι ίδια με αυτά που θα αντιμετώπιζε ένα άτομο αν κάτι απειλούσε πραγματικά τη ζωή του. Ο οργανισμός τίθεται σε κατάσταση συναγερμού, σε μια άμεση αντίδραση «φυγής ή επίθεσης». Παράλληλα, ακολουθούν και άλλα συμπτώματα, εξίσου επώδυνα, που ξεπερνούν τα όρια μιας απλής αντίδρασης φόβου, όπως:

-αίσθημα τρόμου για το συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση
-αυτόματες, μη ελεγχόμενες σκέψεις που αναλώνουν τις διανοητικές
και σωματικές λειτουργίες του ατόμου
-συμπτώματα άγχους: εφίδρωση, τρεμούλα, ρίγη ή ξαφνικά
αισθήματα ζέστης, ναυτία, ταχυπαλμία, ανησυχία, εκνευρισμός,
αίσθημα πανικού
-αίσθηση «μη πραγματικότητας» (αποπραγματοποίηση) ή αίσθηση
απομάκρυνσης, αποστασιοποίησης από τον εαυτό (αποπροσωποποίηση)
-φόβος απώλειας ελέγχου ή τρέλας
-φόβος θανάτου
-παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
-αρνητικές «καταστροφικές» σκέψεις

Τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά για τη συνολική ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου. Εάν η εκδήλωσή τους είναι παρατεταμένη μπορεί να επιφέρει επιπλέον προβλήματα, όπως:

-Οργανικής υγείας: ο έντονος φόβος και το άγχος μπορεί να επιβαρύνουν την κατάσταση υγείας του ατόμου. Παρατηρείται αύξηση της πίεσης του αίματος, εκδήλωση άσθματος ή άλλων σωματικών ενοχλήσεων, πόνοι στο στήθος, διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος.

-Κατάθλιψη: η συνεχής αποφυγή κοινωνικών ή επαγγελματικών δραστηριοτήτων τις οποίες οι άλλοι άνθρωποι συνήθως απολαμβάνουν οδηγεί σταδιακά σε αίσθημα αυτολύπησης, απελπισίας και, τελικά, κατάθλιψης.

-Εμμονές και ψυχαναγκαστική συμπεριφορά: κατά την προσπάθεια αποφυγής του φοβικού αντικειμένου καλλιεργούνται και διαιωνίζονται διάφορες ψυχαναγκαστικές πράξεις και τελετουργικές διαδικασίες. Για παράδειγμα, το άτομο ακολουθεί ένα συγκεκριμένο δρομολόγιο από το σπίτι προς την εργασία του προκειμένου να αποφύγει την επαφή με το αντικείμενο του φόβου, ή, σε άλλες περιπτώσεις, εφαρμόζει μια συγκεκριμένη τελετουργική διαδικασία όταν πρόκειται να ταξιδέψει ή να παρευρεθεί σε μια σημαντική κοινωνική εκδήλωση.

-Κατάχρηση ουσιών: συχνά παρατηρείται η καταφυγή σε χρήση ουσιών, όπως το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, φτάνοντας σε εθισμό και εξάρτηση.

Οι φοβίες μπορεί επίσης να εκδηλωθούν και ως αποτέλεσμα άλλης ψυχικής διαταραχής, όπως η κατάθλιψη, ή παράλληλα με τη συμπτωματολογία μιας άλλης ψυχικής  πάθησης. Για το λόγο αυτόν είναι απαραίτητη η προσεκτική κλινική εκτίμηση και η επακριβής διαφορική διάγνωση της εκάστοτε συμπτωματολογίας προκειμένου να προταθεί και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Τέλος, πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα ότι δεν είναι καθόλου εύκολο για κάποιον που έχει φυσιολογικούς φόβους να καταλάβει πόσο άσχημα νιώθει ένα άτομο που πάσχει από φοβίες. Το αίσθημα ντροπής προκειμένου οι άλλοι να μην αντιληφθούν τους παράλογους φόβους του μοιάζει να καταλαμβάνει κάθε διάσταση της καθημερινότητάς του και ιδιαίτερα της αγωνίας που βιώνει για τη διεξαγωγή ακόμη και των πιο απλών καθημερινών δραστηριοτήτων του.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλ του γραφείου μας 27215 51720.

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος