Διαζύγιο και Παιδιά

Σήμερα, ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνεται δραματικά, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Πώς αντιδρούν όμως τα παιδιά σ’ αυτήν την κατάσταση και ποιος είναι ο ρόλος των χωρισμένων γονιών;

Το διαζύγιο δεν είναι μία λύση για τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας γάμος. Χωρίζουμε όχι επειδή αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή επειδή δεν τα βρίσκουμε με τον σύντροφό μας αλλά επειδή δεν αντέχουμε άλλο. Τις περισσότερες φορές δεν φεύγει κανείς ήρεμα από την κύρια είσοδο του σπιτιού του αλλά δραπετεύει αναγκαστικά από την έξοδο κινδύνου ή πηδάει απ’ το παράθυρο για να σωθεί.

Το διαζύγιο, είναι μια απόφαση οδυνηρή και επίπονη για ένα ζευγάρι, το οποίο στην ουσία καλείται να θέσει υπό αμφισβήτηση τις επιλογές και τις συνήθειες μιας ολόκληρης ζωής και να επιβάλλει μια αναδιοργάνωση της καθημερινότητας, που ειδικά τον πρώτο καιρό φέρνει μεγάλες δυσκολίες σε όλα τα μέλη της οικογένειας. Είναι γεγονός ότι ακόμα και το ιδανικότερο διαζύγιο θα έχει αντίκτυπο σε όλους τους εμπλεκόμενους αλλά κυρίως στα παιδιά.  Πολλές φορές οι γονείς μέσα στην απελπισία τους και απασχολημένοι με όλες τις επικείμενες αλλαγές, ίσως να αγνοήσουν τα μηνύματα που τους στέλνουν τα παιδιά. Έτσι πολλές φορές τα παιδία υποφέρουν σιωπηλά ή μεγαλόφωνα, περιμένοντας πως κάποια στιγμή οι γονείς τους θα τα ακούσουν και θα τα καταλάβουν.

Η στάση των παιδιών απέναντι στο διαζύγιο.

Τα παιδιά μισούν το διαζύγιο. Δεν μπορούν να κατανοήσουν γιατί ο μπαμπάς και η μαμά δεν αγαπιούνται πια, γιατί πρέπει να ζήσουν χωριστά. Έτσι λοιπόν, νιώθουν πληγωμένα, φοβισμένα, απογοητευμένα.

Θυμώνουν με τους γονείς τους αλλά και με τον εαυτό τους, αφού συχνά πιστεύουν πως εκείνα προκάλεσαν το χωρισμό και πως αν συμπεριφέρονταν καλύτερα, ή αν έφερναν καλύτερους βαθμούς, οι γονείς τους δε θα θύμωναν, δε θα μάλωναν κλπ. Μακροπρόθεσμα, αυτή η ενοχή, μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα. Μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη και χρόνια κακή συμπεριφορά.

Ένα παιδί διαζευγμένων γονιών μπορεί ακόμη να νιώσει ντροπή και κατωτερότητα σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Σ’ αυτήν την τρυφερή ηλικία μάλιστα, τα παιδιά μπορούν γίνουν πολύ σκληρά με τις ερωτήσεις τους, όπως «σήμερα είναι η μέρα του πατέρα, εσύ δεν έχει πατέρα;» που φέρνουν το παιδί αντιμέτωπο για ακόμη μια φορά με τη σκληρή πραγματικότητα του διαζυγίου.

Δεν είναι λίγα τα παιδιά που μετά από ένα διαζύγιο δεν εμπιστεύονται πλέον κανέναν, αφού πληγώθηκαν από τους ανθρώπους που εμπιστεύονταν και αγαπούσαν περισσότερο από καθετί στον κόσμο.

Άλλα παιδιά, εκδηλώνουν τη στενοχώρια τους για το διαζύγιο των γονιών τους με αντικοινωνική συμπεριφορά, άλλα πάλι με οξυθυμία και επιθετικότητα ανάλογα με το χαρακτήρα τους. Κοινός παρονομαστής όμως σε κάθε αντίδραση, είναι η θλίψη που νιώθει κάθε παιδί σε ανάλογες καταστάσεις.

Σημαντικός λοιπόν, είναι ο ρόλος των γονέων οι οποίοι καλούνται να προετοιμάσουν το έδαφος για τον επικείμενο χωρισμό μιλώντας στο παιδί τους και να το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις νέες αλλαγές στη ζωή του. Τα παιδιά χρειάζονται ειλικρίνεια και διασφάλιση της συναισθηματικής τους ισορροπίας. Η οικογενειακή αναστάτωση που προκαλεί ένα διαζύγιο βιώνεται από κάθε παιδί τελείως διαφορετικά και αυτό εξαρτάται από την ηλικία του, την προσωπικότητα του, τη θέση που κατέχει στη σειρά των αδελφών (πρωτότοκος, δευτερότοκος, μοναχοπαίδι) Οι ψυχολογικές αντιδράσεις των παιδιών εξαρτάται από την ηλικία των παιδιών κατά το διαζύγιο. Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας αρχικά αντιδρούν με δάκρυα και θυμό, με στάδια έντονης σιωπής, σε σημείο αδιαφορίας. Κάποια από τα συνήθη συμπτώματα είναι διαταραχές στον ύπνο, στο φαγητό, επιθετικότητα, παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές και αυξημένη προσκόλληση στον ένα γονέα.

Πώς να το διαχειριστείτε:

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν θλίψη και έντονο θυμό. Με μεγαλύτερη διάρκεια των συμπτωμάτων στα αγόρια. Αδυναμία συγκέντρωσης και παραμέληση των μαθημάτων τους. Οι έφηβοι εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης και δίνουν την εντύπωση ότι απομακρύνονται από την οικογενειακή ζωή και καταφεύγουν σε φίλους. Πολλές φορές βέβαια παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά και άγχος για το μέλλον τους.

Κρατήστε τη σταθερότητα στις καθημερινές συνήθειες του παιδιού. Φροντίστε να μη λείψει από το παιδί ο γονιός που φεύγει από το σπίτι.

Το παιδί αντιλαμβάνεται την ένταση των δικών σας συναισθημάτων. Προφυλάξτε το, λοιπόν, από την οργή και τη θλίψη σας, γιατί θα τις απορροφήσει σαν σφουγγάρι. Δείξτε ανοχή χωρίς να κάνετε σημαντικές υποχωρήσεις και φροντίστε το με περισσότερη τρυφερότητα ώστε να μη χρειάζεται να σας τη ζητήσει με τον τρόπο του.

Να του προσφέρετε ώρες παιχνιδιού και χαλάρωσης.

Να τονώνετε την αυτονομία και την αυτοπεποίθησή του.

Να τηλεφωνείτε συχνά στον άλλο γονιό, ώστε το παιδί να ακούει τη φωνή του.

Να ενισχύετε την εικόνα του γονιού που έφυγε, γιατί τα παιδιά έχουν βαθύτατη ανάγκη όχι μόνο να αγαπούν και τους δύο γονείς εξίσου, αλλά και να τους εκτιμούν.

Στο περιβάλλον του παιδιού δεν πρέπει να εναλλάσσονται καινούργια πρόσωπα.

Να εμπνέετε σιγουριά.

Να ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα για καθετί που τα απασχολεί.

Φροντίστε για τη σταθερότητα των συνηθειών της ηλικίας  τους , καθώς και την τήρηση των ορίων.

Αν τα παιδιά θέλουν να κρατήσουν μυστικό το χωρισμό των γονιών τους, σεβαστείτε την επιθυμία τους. Εξηγήστε τους, όμως, τις πιθανότητες να γίνει γνωστό από άλλη πηγή και ότι καλό θα ήταν να είναι προετοιμασμένα γι’ αυτό.

Επιδιώξτε να έχουν επαφές με φίλους, καθώς και δραστηριότητες, όπως άθληση ή ότι βελτιώνει την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους.

Μην εμποδίζετε την επικοινωνία με τον άλλο γονιό, γιατί κάτι τέτοιο θα επηρεάσει αρνητικά.

Η διαχείριση κρίσεων μέσα στην οικογένεια, ιδιαίτερα όταν έχει να κάνει με παιδιά, είναι δύσκολη υπόθεση και τις περισσότερες φορές απαιτείται η παρέμβαση επαγγελματία.

Η βοήθεια ενός επαγγελματία Ψυχολόγου που θα δώσει τις σωστές κατευθύνσεις είναι πολύτιμη, τόσο για τους γονείς ,όσο και για το παιδί. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρόβλημα του παιδιού είναι, ταυτόχρονα, και πρόβλημα των γονιών, της οικογένειας. Στη περίπτωση ενός διαζυγίου τα πράγματα είναι πιο δύσκολα.

Ένα  διαζύγιο  που διενεργείται με φροντίδα και προσοχή μπορεί να επιτρέψει σε όλη την οικογένεια να πορευτεί προς καινούριους ορίζοντες, αποφεύγοντας βέβαια τα λάθη του παρελθόντος. Το να μένει κανείς σε ένα τελειωμένο γάμο σαν αυτοτιμωρία για τις επιλογές που έκανε, θεωρώντας πως αυτό του αξίζει, δεν είναι σε καμία περίπτωση κίνηση ωριμότητας και η οποιαδήποτε συνειδητότητα της ευθύνης του χαραμίζεται σε ένα σαδομαζοχιστικό παιχνίδι με όλα του τα συνεπακόλουθα.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλέφωνο του γραφείου μας 27215 51720.

Αριστομένης Νικολόπουλος

Ψυχολόγος