Νευρώσεις

Οι νευρώσεις τοποθετούνται στο χώρο των ψυχικών διαταραχών. Οι ψυχικές διαταραχές δεν είναι νόσος, αλλά ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο βιώνει το άτομο και εκφράζει την κοινωνική του ύπαρξη.

Η νεύρωση είναι µία νέα μάστιγα που βασανίζει εκατοµµύρια ανθρώπους σ’ όλο το κόσµο. H νεύρωση είναι η εµµονή του ατόµου σε µια ιδέα, που γνωρίζει και ο ίδιος κατά βάθος ότι είναι λάθος να ασχολείται µαζί της, συνήθως διότι είναι υπερβολική έως απίθανο να συµβεί. Παρά όµως ότι το γνωρίζει αυτό, δεν µπορεί να διώξει την ιδέα, διότι αν το κάνει αισθάνεται ένταση, καταπίεση. Έτσι, για να ελαττώσει το άγχος της έµµονης ιδέας, προσπαθεί συνεχώς να “τη λύσει” χωρίς να την ξεπερνά όµως. Τα είδη των νευρώσεων είναι πολυάριθµα. Η διαφορά νεύρωσης και ψύχωσης είναι ότι στη νεύρωση το µυαλό παραµένει συγκροτημένο, το άτοµο δηλαδή έχει συγκροτηµένη προσωπικότητα, ενώ αντίθετα στη ψύχωση το άτοµο έχει αποσυγκροτηµένη προσωπικότητα.

Με τον όρο νεύρωση ποιο συγκεκριμένα «Είναι  εκείνη η διαταραχή συμπεριφοράς σύμφωνα με την οποία το άτομο αδυνατεί ενίοτε να αντιμετωπίσει άγχος και τις ενδοψυχικές συγκρούσεις του».  Κεντρική θέση στην ψυχοπαθολογία των νευρώσεων κατέχουν οι ενοχές και το Υπερεγώ του ατόμου. Τον ασθενή βασανίζουν νοητικές συγκρούσεις μεταξύ του εγώ (περιλαμβάνεται ο ηθικός κώδικας τους ασθενούς) και ασυνείδητων ιδεών. Ο όρος εισήχθη για πρώτη φορά από τον ιατρό William Cullen.

Σε όλη τη διεθνή βιβλιογραφία, σαν βασική αιτία των νευρώσεων θεωρείται η συσσωρευµένη καταπίεση του ατόµου στο υποσυνείδητο. Παιδικά τραύµατα, παιδικές οδυνηρές εµπειρίες που εγκαταστάθηκαν για πάντα στην αποθήκη του υποσυνειδήτου, µε την πάροδο του χρόνου βγαίνουν στην επιφάνεια και προκαλούν τη νεύρωση, δηλαδή µια ανεξήγητη εκ πρώτης όψεως συµπεριφορά του ατόµου. Η ψυχοθεραπεία αυτό ακριβώς κάνει: φέρνει στην επιφάνεια τις καταχωνιασμένες οδυνηρές εµπειρίες και ο ψυχοθεραπευτής  προσπαθεί να συµφιλιώσει το άτοµο µε αυτές τις εµπειρίες ή να τις δει κάτω από άλλη οπτική γωνία.

∆υστυχώς όµως η διαδικασία της Ψυχοθεραπείας  είναι ταμπού ακόμα για το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων και δεν επιδιώκεται συχνά από τα άτομα που πάσχουν από νευρώσεις. Έτσι καταφεύγουν σε  ερειστικά που έχουν µικρή χρονική περίοδο δράσης, γιατί µετά αναπτύσσεται  η “αντοχή” στον οργανισµό οπότε πρέπει ν’ αυξήσει τη δόση του. Τα φάρµακα απλώς ηρεµούν λίγο το νευρικό σύστηµα και άρα και τα συµπτώµατα, αλλά δεν διώχνουν µόνα τους καµµία έµµονη ιδέα.

Είδη νευρώσεων

Οι νευρώσεις είναι πολλές. Θα αναφέρουμε  τις δύο  πιο βασικές, αυτές που ταλαιπωρούν τον µεγαλύτερο πληθυσµό.

Αγχώδης σωματοποιημένη νεύρωση

Όλοι οι άνθρωποι  έχουν άγχος, διότι η ζωή έγινε πολυσύνθετη, ταχύτατη, δύσκολη, έτσι για να επιβιώσει ο άνθρωπος και να τα προλάβει όλα αναπτύσσει  άγχος. Όταν όµως αυτό το άγχος ξεπεράσει κάποια όρια τότε αρχίζουν σοβαρά προβλήµατα. Το άτοµο οδηγείται πλέον στην “αγχώδη νεύρωση” που συνήθως είναι και σωματοποιημένη.  Το άτοµο νοµίζει ότι “κινδυνεύει” “χάνεται” χωρίς να ξέρει γιατί, νιώθει ταχυκαρδία, αίσθηµα παλµών (αισθάνεται ότι η καρδιά κτυπά βαριά), δύσπνοια, νοµίζει ότι πνίγεται, αίσθηµα ζάλης, τάση για λιποθυµία., εφίδρωση αδικαιολόγητη, ανορεξία, ξηρότητα του στόµατος, συχνουρία, µείωση της σεξουαλικής επίδοσης, δυσµηνόρροια, µητρορραγία, µηνορραγία, ανησυχία, κεφαλαλγία, αϋπνία, αδυναµία συγκέντρωσης κ.α, όχι όλα μερικά από αυτά. Το πιο σηµαντικό, όµως είναι τα “πονάκια”.

Αγχώδης κατάθλιψη

Συνήθως η αγχώδης νεύρωση συνοδεύεται και από  κατάθλιψη. Η αγχώδης κατάθλιψη σωματοποιείται και αυτή και ότι συµπτώµατα αναφέραµε στην αγχώδη νεύρωση ισχύουν και στην αγχώδη κατάθλιψη. Στην κατάθλιψη επί πλέον έχουµε και “παντελή έλλειψη ενδιαφερόντων”, το άτοµο δεν βρίσκει ευχαρίστηση εκεί που παλιά έβρισκε, καθόλου όρεξη για έρωτα, θέλει να κοιµάται, έχει άσχηµο ύπνο, φοβερή κόπωση, σιγανή φωνή, βλέµα στενοχωρημένο, µάτια θλιµένα και δεν έχει όρεξη ακόμα και να καλυψει βασικές του ανάγκες. Σε προχωρηµένη µορφή µπορεί να µένει ακίνητο µέσα στο δωµάτιο µη κάνοντας τίποτα.

Άλλες νευρώσεις

 Η Νευρωτική Ανάγκη για Στοργή και Αποδοχή

Το άτομο με αυτή τη νευρωτική ανάγκη επιθυμεί να είναι αρεστό και αποδεκτό από όλους, να τους ευχαριστεί και να δρα σύμφωνα με τις προσδοκίες τους. Τα άτομα με αυτή την ανάγκη είναι υπερβολικά ευαίσθητα στην κριτική και την απόρριψη από τους άλλους. Φοβούνται την κριτική και την αρνητική στάση ή ιδέα που μπορεί να έχουν για το άτομό τους οι άλλοι.

 Η Νευρωτική Ανάγκη για Μόνιμο Σύντροφο-που θα λύσει όλα τα προβλήματα

Αυτή η ανάγκη σχετίζεται με την επιθυμία του ανθρώπου να έχει έναν σύντροφο. Και ενώ αυτό είναι υγιές και το ζητούμενο για πολλούς ανθρώπους, ωστόσο, όταν η ανάγκη αυτή παίρνει υπερβολικές διαστάσεις, τότε το άτομο που δεν έχει σύντροφο θεωρεί ότι όλα του τα προβλήματα πηγάζουν από αυτή την έλλειψη και θεωρεί ότι όλα θα λύνονταν αν είχε σύντροφο. Αν πάλι έχει σύντροφο, τότε χρειάζεται διαρκή επιβεβαίωση και συναισθηματική στήριξη, ενώ υποφέρει από το φόβο της εγκατάλειψης.

Η Νευρωτική Ανάγκη να Περιορίσει τη Ζωή του σε Στενά Όρια

Τα άτομα αυτά προτιμούν να μένουν στη σκιά και να περνούν απαρατήρητα. Δεν έχουν απαιτήσεις και μένουν ευχαριστημένα με λίγα πράγματα, αποφεύγοντας να επιζητούν υλικά αγαθά. Συχνά βάζουν τις ανάγκες τους σε δεύτερη μοίρα και υποτιμούν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους.

Η Νευρωτική Ανάγκη για Δύναμη

Όταν κανείς διψά για δύναμη και εξουσία για το αίσθημα που του προσφέρει αυτή η κατάσταση, τότε αυτό το άτομο βασανίζεται από μια νευρωτική ανάγκη. Αυτοί οι άνθρωποι επαινούν τη δύναμη, απαξιώνουν την αδυναμία και ελέγχουν ή κυριαρχούν στους άλλους. Είναι άνθρωποι που φοβούνται τις προσωπικές αδυναμίες και τα όριά τους, την ανημπόρεια και τις καταστάσεις που δεν μπορούν να ελέγξουν. Το αέναο κυνήγι της δύναμης όμως καταντά κουραστικό και ψυχοφθόρο.

Η Νευρωτική Ανάγκη Εκμετάλλευσης των Αλλων

Τα άτομα με αυτή τη νευρωτική ανάγκη βλέπουν και ζυγίζουν τους άλλους με βάση τι μπορούν να κερδίσουν από αυτούς. Υπερηφανεύονται για την ικανότητά τους να παίρνουν από τους άλλους αυτό που χρειάζονται ή επιθυμούν και συνήθως επικεντρώνονται στο να αποκτούν αυτά που επιθυμούν, είτε είναι υλικά αγαθά, είτε ιδέες, δύναμη, χρήματα ή σεξ.

 Η Νευρωτική Ανάγκη για Καταξίωση

Αυτή η νευρωτική ανάγκη ωθεί το άτομο να αναζητά τη δημόσια αναγνώριση και επιβεβαίωση: τα υλικά αγαθά, τα προσωπικά χαρακτηριστικά, οι επαγγελματικές επιτυχίες, το κοινωνικό στάτους και κύκλος όλα αυτά αξιολογούνται με βάση το πόσο καταξιώνουν το άτομο αυτό. Αυτό το άτομο φοβάται τη δημόσια ντροπή, τη διαπόμπευση και την απώλεια του κοινωνικού του στάτους. 

Η Νευρωτική Ανάγκη για Προσωπικό Θαυμασμό

Τα άτομα με τη νευρωτική ανάγκη για προσωπικό θαυμασμό είναι συνήθως νάρκισσοι και έχουν υπερτροφική ιδέα για τον εαυτό τους. Επιθυμούν να τους θαυμάζουν οι άλλοι για αυτήν την υπερβολική ιδέα που έχουν για τον εαυτό τους και όχι για το ποιοι πραγματικά είναι.

  Η Νευρωτική Ανάγκη για Προσωπικές Επιδόσεις και Επιτυχία

Οι άνθρωποι που ωθούν τον εαυτό τους να επιτύχουν όλο και μεγαλύτερα ή όλο και περισσότερα πράγματα, το κάνουν λόγω μια βασικής εσωτερικής τους ανασφάλειας. Πρόκειται για άτομα που φοβούνται την αποτυχία και αισθάνονται μια μόνιμη ανάγκη να καταφέρνουν περισσότερα από τους άλλους, ξεπερνώντας τον ίδιο τους τον εαυτό προκειμένου να αισθάνονται ψυχικά καλά.

 Η Νευρωτική Ανάγκη για Ανεξαρτησία και Αυτονομία

Ενώ είναι απολύτως φυσιολογικό να επιθυμεί να είναι κανείς ανεξάρτητος και αυτόνομος και να μη βασίζεται στους άλλους για την κάλυψη των αναγκών του και την εσωτερική του ισορροπία, τα άτομα με αυτή τη νευρωτική ανάγκη έχουν μια νοοτροπία απομόνωσης. Αποστασιοποιούνται από τον περίγυρό τους προκειμένου να πετύχουν την αυτονομία τους και να μη θεωρηθούν «εξαρτημένοι» από άλλους ή αισθανθούν ότι βασίζονται σε τρίτους.

Η Νευρωτική Ανάγκη για Τελειότητα

Τα άτομα αυτά έχουν ως στόχο να είναι τέλεια και εντελώς αλάνθαστα, ώστε να είναι στο «απυρόβλητο» και οι άλλοι να μην έχουν να τους ψέξουν για κάτι. Συνηθισμένο χαρακτηριστικό τους είναι να ψάχνουν να βρουν τα ελαττώματα ή τις αδυναμίες τους για να τις αλλάξουν και να συγκαλύψουν τις υποκειμενικές τους «ατέλειες». Σε άλλες περιπτώσεις εντοπίζουν και υπερτονίζουν τις αδυναμίες των άλλων, γιατί αυτό τονίζει τη δική τους υπεροχή και «τελειότητα».

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλέφωνο του γραφείου μας 27215 51720. 

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος