Σκλήρυνση κατά πλάκας και στρες

Κατά τη διάρκεια πανευρωπαϊκού συνεδρίου για την σκλήρυνση κατά πλάκας, οι ειδικοί επισήμαναν τη σχέση στρεσογόνων παραγόντων με την εμφάνιση της συγκεκριμένης νόσου. Όπως τόνισαν, η οικονομική κατάσταση, η ανεργία και το άγχος, μπορούν να επιδεινώσουν τη νοσηρότητα και να αυξήσουν τις υποτροπές σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας.

Δύο από τα πλέον γνωστά νευροψυχικά νοσήματα εμφανίζονται όλο και τακτικότερα, υπό συνθήκες έντονου στρες.  Η σκλήρυνση κατά πλάκας, μια από τις πλέον γνώστες νευρολογικές παθήσεις του βορείου ημισφαιρίου, σε συνδυασμό με την κατάθλιψη. Έτσι, τα τυπικά συμπτώματα της Σ.Κ.Π όπως είναι κινητικές διαταραχές σε συνδυασμό με αταξία, βλάβες της όρασης και της αισθητικότητας, συνοδεύονται τακτικά πλέον από αίσθημα απελπισίας, απώλεια χαράς, αϋπνία και συναισθηματικές διαταραχές που αποτελούν στοιχεία της κατάθλιψης.

Το έντονο στρες αποτελεί βασικό παράγοντα στα δύο νοσήματα, δημιουργώντας δυσλειτουργίες στον εγκέφαλο, κυρίως σε άτομα με γονιδιακή προδιάθεση.

Στη μοντέρνα διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης και της σκλήρυνσης κατά πλάκας, υπάρχουν δύο βασικά όπλα τόσο για την διάγνωση, όσο και για τη ρύθμιση της θεραπείας:

Το εγκεφαλογράφημα
Η εξέταση αυτή μετρά τα δυναμικά μεταξύ των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου και μας βοηθά να κατανοήσουμε τη λειτουργική επικοινωνία των διαφόρων εγκεφαλικών κέντρων. Συγκεντρώνοντας αυτές τις εγκεφαλικές καταγραφές έχουμε μία πλήρη χαρτογράφηση του εγκεφάλου, η οποία επιτρέπει τον εντοπισμό τυχόν δυσλειτουργιών, πριν καν εκδηλωθούν.

Σπινθηρογραφική αξονική τομογραφία του εγκεφάλου (spect)
H μέθοδος αυτή μετρά την κατά τόπους λειτουργικότητα και αιμάτωση του εγκεφάλου.
Mέσω του spect γίνεται μία ποσοτική εκτίμηση της μεταβολικής ικανότητας των διαφόρων
εγκεφαλικών κέντρων, η οποία επιτρέπει την πρόγνωση της έντασης των
συμπτωμάτων στην πορεία της ασθένειας. Ανάλογα με το πώς μεταβολίζουν τα κύτταρα θετικά, βλέπουμε σε χρωματική αναπαράσταση, τη μελλοντική τους εξέλιξη. Οι δύο αυτές μέθοδοι, σε συνδυασμό πάντοτε με την εμπειρία του νευρολόγου, μπορούν να αποτελέσουν το “δακτυλικό αποτύπωμα” του εγκεφάλου. Ένα «αποτύπωμα» τόσο ακριβές, ώστε να καθιστά δυνατή και την έρευνα της κληρονομικότητας. Οι δύο διαγνωστικές αυτές μέθοδοι, με τη χαρακτηριστική ακρίβεια και πληθώρα των στοιχείων που προσφέρουν, δημιουργούν και την προϋπόθεση για ένα μεγάλο θεραπευτικό βήμα.

Tον μαγνητο-ερεθιστή (Διακρανικός μαγνητικός ερεθισμός-TMS)
Πρόκειται για μία ειδική συσκευή, μέσω της οποίας, χωρίς την παραμικρή επαφή, δημιουργούμε μία συνεχή εναλλαγή των έξω-κρανιακών και ενδοκρανιακών μαγνητικών πεδίων (συνεχής μαγνητικός ερεθισμός του εγκεφάλου), με τεράστιο θεραπευτικό όφελος για τα δυσλειτουργικά αυτεγκεφαλικά κέντρα που προκαλούν τις διαταραχές. Είναι μία εντελώς αναίμακτη, ανώδυνη και ακίνδυνη μέθοδος, που άρχισε πλέον να
εφαρμόζεται παγκοσμίως. Η θεραπεία αυτή κερδίζει συνεχώς οπαδούς, ακριβώς λόγω του γεγονότος ότι είναι ανώδυνη και ακίνδυνη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε νεαρά άτομα, παιδιά, καθώς και σε υπερήλικες.

Ψυχοθεραπεία και ΣΚΠ

Συχνά το άτομο από τα πρώιμα συμπτώματα ή σημάδια μπορεί να εμφανίσει άρνηση. Αν γίνουν συχνότερα ή εντονότερα μπορεί να παρουσιαστούν μεμονωμένα καταθλιπτικά συμπτώματα όπως διαταραχές στην όρεξη, τον ύπνο, απελπισία και παραίτηση.

Η άρνηση της διάγνωσης και η ελπίδα του λάθους εμφανίζεται λόγω της δυσκολίας του ατόμου να πιστέψει ότι δεν είναι πια υγιές. Αν και το πρώτο διάστημα μπορεί να «προστατέψει» το άτομο, σταδιακά αυξάνεται το άγχος και επιτείνεται η απογοήτευση.

Σε μια χρόνια ασθένεια, όπως η ΣΚΠ, που παρουσιάζει εναλλαγή ώσεων και υφέσεων, είναι φυσικό να έχουμε και ανάλογες ψυχολογικές διακυμάνσεις αποδοχής και άρνησης της αρρώστιας και τότε ίσως το άτομο να χρειαστεί τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχοθεραπευτή.

Είναι βασικό να καλλιεργηθεί η αυτοεκτίμηση, και το άτομο να αναζητήσει βοήθεια, να κατανοήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, να τις εκφράσει και να αναζητήσει υποστήριξη από την οικογένεια και το φιλικό του περιβάλλον.

Με την ανακοίνωση της διάγνωσης, το άτομο πιθανόν να αγχωθεί, να νιώσει μπερδεμένο και να σοκαριστεί καθώς έχει να αντιμετωπίσει μία καινούρια πραγματικότητα. Η στιγμή της διάγνωσης είναι δύσκολη και φέρνει απογοήτευση, πολλές φορές και απόγνωση ή απελπισία.

Αν και η ΣΚΠ είναι λίγο έως πολύ γνωστή όσον αφορά τα συμπτώματά της ωστόσο το άτομο γεμίζει με ερωτήματα και ανησυχία για το μέλλον. Ο φόβος για την εξέλιξη και την πρόγνωση μαζί με θυμό, θλίψη και ανασφάλεια είναι από τα πρώτα συναισθήματα που κυριεύουν το άτομο και την οικογένεια κατά προέκταση.

Ίσως το σημαντικότερο κομμάτι μετά τη διάγνωση της ΣΚΠ είναι η σωστή ενημέρωση όσον αφορά την ασθένεια και η καλή επικοινωνία και σχέση με τον θεράποντα γιατρό. Ο Νευρολόγος μπορεί αν το άτομο εμφανίζει έντονα συμπτώματα Άγχους ή Κατάθλιψης να χορηγήσει παράλληλα μία φαρμακευτική θεραπευτική αγωγή και να συστήσει την ψυχοθεραπευτική παρέμβαση εκτός από το ιατρικό μοντέλο.

Tα αρχικά συναισθήματα έντονης θλίψης, θυμού, απογοήτευσης και άρνησης, σχετίζονται με την απώλεια και την έλλειψη συνηθειών αλλά και την προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Συχνά το άτομο μπορεί να εμφανίσει ενοχές και τύψεις, κυρίως λόγω της απογοήτευσης που μπορεί να νιώθει η οικογένεια λόγω της τροποποίησης της ζωής και τις αλλαγές στην κοινωνική και οικονομική κατάσταση.

Το άτομο μπορεί να νιώσει αδικημένο για την εμφάνιση της διαταραχής, ιδιαίτερα αν η έναρξη είναι σε νεαρή ή παραγωγική ηλικία. Συχνά η αντίδραση είναι να κατηγορηθεί κάποιο τρίτο πρόσωπο ή παράγοντας όπως το άγχος, οι διαπροσωπικές ή οικογενειακές σχέσεις και η έντονη δουλειά.Δεν είναι σπάνιο βέβαια το άτομο να κατηγορήσει και τον ίδιο του τον εαυτό νιώθοντας ενοχές για πράγματα που παρέλειψε να κάνει ή βλαβερές συνήθειες που δεν άλλαξε. Όλα αυτά όμως είναι φυσιολογικές αντιδράσεις αρχικά με την ανακοίνωση της διάγνωσης.

Αν το άτομο όμως δεν μπορέσει να το διαχειριστεί με το πέρασμα του χρόνου είναι πιθανόν να απομονωθεί και αυτό να επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση και την ψυχολογία του.

Το άτομο είναι καλό να βιώσει όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα με την υποστήριξη των αγαπημένων προσώπων και της οικογένειας, εκφράζοντας τους φόβους και τις αμφιβολίες του. Κάποια συμπτώματα όπως η κούραση και η άσχημη διάθεση μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά και να προκαλέσουν απογοήτευση επειδή το άτομο δεν έχει τα ίδια επίπεδα λειτουργικότητας σε σχέση με το παρελθόν.

Το να αναζητήσει κάποιος βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας δεν σημαίνει αδυναμία ακόμα κι αν το άτομο δεν έχει συνηθίσει να δέχεται βοήθεια. Με αυτόν τον τρόπο όμως και το υποστηρικτικό δίκτυο μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά και όχι με ακραίο τρόπο, είτε με υπερπροστασία είτε αδιαφορία λόγω έλλειψης γνώσεων.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλ του γραφείου μας 27215 51720. 

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος