Τι είναι το Σύνδρομο Μετατραυματικού Στρες;

Το μετατραυματικό στρες, είναι μια διαταραχή άγχους που μπορεί να παρουσιαστεί σε άτομα που βίωσαν επικίνδυνες τραυματικές εμπειρίες. Περίπου 15-25% των ατόμων αυτών, αναπτύσσουν την εν λόγω διαταραχή, αλλά τα ποσοστά που επικρατούν τελικά, είναι πιθανόν μεγαλύτερα ή μικρότερα, αναλόγως της φύσης και της έντασης του γεγονότος.

Είναι πολύ φυσικό για πρόσωπα που εκτίθενται σε κάποιο τραύμα, να αντιμετωπίσουν συμπτώματα όπως κατάθλιψη, άγχος, εφιάλτες ή επανάληψη των φοβερών εικόνων του συμβάντος. Ωστόσο, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αυτά τα συμπτώματα μειώνονται διαχρονικά και η παρουσία τους δεν συνιστά ψυχιατρικές παθήσεις. Εντούτοις, σε μια μειοψηφία ατόμων, τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες που αναπτύσσονται αμέσως μετά από το έντονο τραύμα, δεν μειώνονται. Εάν συμπτώματα αναπτύσσονται για πολλούς μήνες (ή χρόνια), μπορεί να διαγνωσθεί χρόνιο μετατραυματικό στρες. Κάποιοι αναπτύσσουν μετατραυματικό στρες εβδομάδες ή και χρόνια μετά, ακόμα και αν δεν παρουσίασαν συμπτώματα του αμέσως μετά το συμβάν.

Τα πιο κλασικά συμπτώματα του Μετατραυματικού στρές, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, είναι τα εξής:
1.Αναβίωση του τραυματικού γεγονότος με δυσάρεστες αναμνήσεις, αναβιώσεις  που προκαλούνται από καταστάσεις που θυμίζουν το γεγονός, νυκτερινοί εφιάλτες.

2. Αποφυγή χώρων, πραγμάτων, προσώπων και καταστάσεωνπου θυμίζουν το γεγονός, σε σημείο να μιλάμε πια για φοβία. Υπάρχει ένα γενικό συναισθηματικό μούδιασμα, το οποίο εκδηλώνεται με ανηδονία, φόβο θανάτου, αποπροσωποποίηση, δυσκολία να σκεφτεί το άτομο το μέλλον του και να κάνει όνειρα ή να προγραμματίσει μακροπρόθεσμα πράγματα για τη ζωή του.

3. Υπερδιέγερση, εγρήγορση με αϋπνίες, προβλήματα συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, θυμός, προβλήματα μνήμης, άγχος για επικείμενη απειλή, τρόμος, απότομα τινάγματα σε θορύβους.

4. Σωματικές διαταραχές, όπως μυϊκοί πόνοι, πονοκέφαλος, διάρροιες, εφίδρωση, ταχυκαρδίες, ζάλη, πόνος στο στομάχι, κρίσεις πανικού.

Στα παιδιά η αναβίωση του τραυματικού γεγονός εκφράζεται μέσα από το παιχνίδι ή τη ζωγραφική. Συνήθως παίζουν επαναλαμβανόμενα θέματα στο παιχνίδι τους που σχετίζονται με το τραύμα ή βλέπουν εφιάλτες με παρόμοιο περιεχόμενο ή και με το συμβάν αυτό καθεαυτό. Χάνουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες που κάποτε απολάμβαναν. Δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι θα ζήσουν πολύ και ότι θα μπορέσουν να μεγαλώσουν. Παραπονούνται για πονοκεφάλους και στομαχικές ενοχλήσεις, ενώ μερικά παιδιά παρουσιάζουν και νυκτερινή ενούρηση.

Παράγοντες επικινδυνότητας για την ανάπτυξη του συνδρόμου είναι
α) ο τύπος του τραύματος,
β) η σοβαρότητά του,
γ) η διάρκεια,
δ) η επανάληψή του,
ε) η ικανότητα του ίδιου του ατόμου να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει το τραυματικό γεγονός και
στ) η στήριξη της οικογένειας, του φιλικού περιβάλλοντος και της κοινωνίας που ζει το άτομο.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω τον εαυτό μου;

Μίλησε γι’ αυτό που σου συνέβη, για το πώς αισθάνεσαι και για ό,τι θυμάσαι μίλησε και μοιράσου την εμπειρία σου με εκείνους που το βίωσαν μαζί μ’ εσένα, αν έχεις επικοινωνία μαζί τους γράψε γι’ αυτή σου την εμπειρία είτε αν θες να το κρατήσεις για τον εαυτό σου είτε αν θες να το μοιραστείς και με άλλους μη φοβάσαι ή μη ντρέπεσαι να κλάψεις, κλάψε, φρόντισε τη διατροφή σου και προσπάθησε να ξεκουράζεσαι παρακολούθησε την κατανάλωση που κάνεις σε νικοτίνη, αλκοόλ ή άλλες ουσίες και προσπάθησε να μην ξεπεράσεις το συνηθισμένο σου όριο προσπάθησε να ασκείς ή και να χαλαρώνεις το σώμα σου συστηματικά.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το/τη σύντροφό μου ή τον/ την  φίλη μου;

Άκου, μίλησε με τον φίλο ή σύντροφό σου για το ό,τι συνέβη, όταν εκείνος το επιθυμεί αν ο φίλος ή σύντροφός σου αποφεύγει συνεχώς να μιλήσει για το τραύμα ενθάρρυνέ τον να μιλήσει γι’ αυτό ενθάρρυνέ τους να φροντίζουν τον εαυτό τους, π.χ. τη διατροφή, τον ύπνο, την ξεκούραση, την κοινωνική ζωή απόφυγε παραινέσεις όπως π.χ. ‘Ξεπέρασέ το’ προσπάθησε να είσαι υποστηρικτικός. Ο σύντροφος ή φίλος σου μπορεί να έχει λίγο παραπάνω ανάγκη την παρέα και την κατανόησή σου αυτή την περίοδο. Μπορείς, επίσης, να τον ρωτήσεις πώς θα ήθελε να βοηθήσεις αν οι αλλαγές στη συμπεριφορά του συντρόφου ή φίλου σου είναι μεγάλες και φανερά τους προκαλούν αυξημένη καταπόνηση, απομόνωση ή αναστάτωση ή αν ξεκάθαρα επηρεάζουν τη σχέση ή τη φιλία σας για αρκετούς μήνες μετά το τραυματικό γεγονός, τότε ενθάρρυνέ τους να ζητήσουν περαιτέρω βοήθεια.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου ή τον μαθητή/τριά μου;

Μίλησε μαζί του γι’ αυτό που συνέβη, για το τι νομίζει, για το τι αισθάνεται και για το τι καταλαβαίνει μην αποφύγεις να συζητήσεις για τα γεγονότα αλλά έχε στο νου σου την ηλικία του παιδιού όταν του εξηγείς μην αφήνεις την τηλεόραση, περιοδικά ή εφημερίδες με εκτεθειμένες στα παιδιά δυσάρεστες εικόνες. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά. Αν δουν δυσάρεστες εικόνες μην αποφύγεις το θέμα. Μιλήστε μαζί συμφωνώντας ότι είναι κάτι φρικτό που, όμως, δεν συμβαίνει τόσο συχνά.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλ του γραφείου μας 27215 51720.

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος