Ψυχική υγεία και διαδίκτυο

Η ψυχική υγεία και η σημασία της απασχολεί όλο ένα και μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων γύρω μας τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Οι ψυχικές διαταραχές είναι αλληλοεξαρτώμενες με την σωματική υγεία και προκαλούν επιβάρυνση τόσο στο ίδιο το άτομο που τις βιώνει όσο και σε οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδό.

Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο αποτυπώνουν  ότι η ψυχική υγεία επηρεάζει την ποιότητα ζωής ενός ατόμου και την γενικότερη ευημερία του. Η ψυχική υγεία περιλαμβάνει την συναισθηματική, ψυχολογική και την κοινωνική κατάσταση του ατόμου. Παράγοντες όπως το άγχος, η ανεργία,  η οικονομική κατάσταση κ.α αποτελούν αιτιολογικούς παράγοντες πρόκλησης ψυχικών διαταραχών. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να περιγραφεί το πώς η ψυχική μας υγεία μπορεί να επηρεάζει και επηρεάζεται από το διαδίκτυο.

Το διαδίκτυο είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλει στην πρόληψη της ψυχικής υγείας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τρόπος με τον οποίο κάθε άνθρωπος χειρίζεται το διαδίκτυο μπορεί να έχει διαφορετικά αποτελέσματα στην ψυχική υγεία. Η χρήση του διαδικτύου μπορεί να επιφέρει τόσο θετικά, όσο και αρνητικά αποτελέσματα για κάθε άνθρωπο χωριστά.

Στα θετικά του διαδικτύου εντάσσεται η πρόσβαση σε μια παγκόσμια βάση δεδομένων και να μπορεί να αντλήσει οποιαδήποτε πληροφορία του είναι απαραίτητη. Παράλληλα του δίνεται η δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Επίσης έχει σημαντική συμμετοχή στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των διαταραχών της ψυχικής υγείας. Μέσα από τα προγράμματα και δράσεις που σχεδιάζονται και υλοποιούνται μέσα από το διαδίκτυο. Με στόχο την ενημέρωση αλλά και την συμβουλευτική υποστήριξη. Πολύ σημαντικό γεγονός επίσης είναι ότι πολλοί χρήστες επιθυμούν πλέον να αναζητούν πληροφορίες σχετικά με την ψυχική τους υγεία προτού επισκεφτούν κάποιο ειδικό ψυχικής υγείας.

Εθισμός στο Διαδίκτυο

Από την άλλη πλευρά η υπερβολική χρήση του διαδικτύου είναι πιθανό να οδηγήσει σε σχέση εξάρτησης από τον χρήστη. Η εξάρτηση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να αρχίζουν συμπτώματα διαταραχής της ψυχικής υγείας του ατόμου. Ο εθισμός στο διαδίκτυο μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης, προτάθηκε ως όρος πρώτη φορά από τον Goldberg (1995). Έγινε δημοφιλής με την καινοτόμο έρευνα της Young (1996). Αναφέρεται στην «καταναγκαστική, υπερβολική χρήση του διαδικτύου και τον εκνευρισμό ή δυσθυμική συμπεριφορά που παρουσιάζεται κατά τη στέρησή της».  (Mitchell, 2000).

Ο εθισμός στο Διαδίκτυο, αν και δεν έχει επισήμως αναγνωρισθεί ως κλινική οντότητα παρά μόνο στην Κίνα, Ν.Κορέα και Ταϊβάν. Αποτελεί μια κατάσταση που προκαλεί σημαντική έκπτωση στην κοινωνική και επαγγελματική ή ακαδημαϊκή λειτουργικότητα του ατόμου. Οι ειδικοί της ψυχικής υγείας όλο και συχνότερα καλούνται να προσεγγίσουν θεραπευτικά άτομα με προβληματική χρήση του Διαδικτύου. Ήδη στην επόμενη έκδοση του διαγνωστικού εγχειριδίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, DSM-V, θα συμπεριληφθεί ως χρήζουσα περισσότερη έρευνα η οντότητα “Internet Use Gaming Disorder”, ένας όρος που δεν έχει χρησιμοποιηθεί σε έρευνες ως σήμερα.

Αίτια

Το Διαδίκτυο έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού». Όπου το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες. Στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να μπει και να βγει όποτε θέλει. Ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού δεν υπάρχει οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία. Εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του Διαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού στο διαδίκτυο είναι αγόρια και μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες). Πρόσφατες έρευνες στην Ελλάδα κατέδειξαν τη σημασία της γονικής μέριμνας και φροντίδας στην ανάπτυξη του εθισμού στο Διαδίκτυο (Siomos, 2012).

Η βέλτιστη παροχή γονικής μέριμνας χαρακτηρίζεται από φροντίδα και υγιή προστατευτικότατα, ούτως ώστε το παιδί να κατευθύνεται και να καθοδηγείται με επάρκεια σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Χωρίς να παρεμποδίζονται οι προσπάθειές του για την ανάδειξη προσωπικής ταυτότητας και αυτονόμησης. Αντίθετα, υπερπροστατευτικότητα των γονέων και χαμηλά επίπεδα φροντίδας συνιστούν το πρότυπο μέριμνας ‘affectionless control’ (έλεγχος χωρίς στοργή). Το οποίο συνδέθηκε με υψηλότερες βαθμολογίες εθισμού στο Διαδίκτυο.

Το άρθρο θα συνεχιστεί παρουσιάζοντας τα συμπτώματα, τον συνδυασμό παραγόντων που οδηγούν στον εθισμό στο διαδίκτυο. Την διάκριση επίσης  του εθισμού από την συχνή χρίση, ποιες ηλικιακές ομάδες εμφανίζουν συχνότερα εξάρτηση,  πως αντιμετωπίζουμε πιθανό εθισμό και  ο ρόλος των σημαντικών άλλων  στην όλη διαδικασία. Μέχρι τότε είμαστε στην διάθεση σας. Επικοινωνήστε μαζί μας μέσω του τηλεφώνου της γραμματείας 27215517201 ή στο emal του γραφείου μας autosinidisia@gmail.com.