Τί είναι παραληρητική διαταραχή;

H Παραληρητική διαταραχή πρόκειται για διαγνωστική οντότητα του φάσματος των ψυχώσεων. Διαταραχή της οποίας μοναδική προεξέχουσα εκδήλωση είναι μια μη αλλόκοτη παραληρητική ιδέα, που είναι σταθερή και αμετακίνητη.

Είναι λίγο πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Ο επιπολασμός είναι 0,3-0,7% και η επίπτωση 24-30 ανά 100.000. Η μέση ηλικία έναρξης είναι από τα 35 έως τα 45 (μέση ηλικία), αλλά μπορεί να συμβεί από τα 18 έως και τα 80 έτη.

Το βασικό σύμπτωμα είναι μια παραληρητική ιδέα με συνήθως μονοθεματικό περιεχόμενο π.χ. δίωξης. Άλλου τύπου παραλήρημα που μπορεί να εμφανιστεί είναι το ζηλοτυπικό, ερωτομανιακό (η ιδέα ότι κάποιο άλλο σημαντικό ενίοτε πρόσωπο είναι ερωτευμένο με την/τον ασθενή) , μεγαλομανιακό και υποχονδριακό. Η πίστη στην παραληρητική ιδέα είναι συνήθως ιδιαίτερα έντονη και άρα αρκετά δύσκολο να αμφισβητηθεί.

Σπανίως συνυπάρχει διαταραχή αντίληψης συμβατή με την παραληρητική ιδέα π.χ. ιδέα για την ύπαρξη καρκίνου και κιναισθητική ψευδαίσθηση αλλοίωσης του αντίστοιχου εσωτερικού οργάνου.

Αιτιολογία

Η παραληρητική διαταραχή έχει βασικά ψυχοκοινωνική προέλευση. Το κοινωνικό υπόβαθρο των ασθενών συχνά περιλαμβάνει ιστορικό σωματικής ή συναισθηματικής κακοποίησης, απάνθρωπη, εκκεντρική και αναξιόπιστη συμπεριφορά των γονέων ανατροφή με υπέρμετρες απαιτήσεις και τελειοθηρία. Λόγω των ανωτέρω, δεν αναπτύσσεται η πρωτογενής εμπιστοσύνη, με αποτέλεσμα το παιδί να σχηματίζει την πεποίθηση ότι το περιβάλλον είναι σταθερά εχθρικό και δυνητικά επικίνδυνο. Άλλοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες είναι βαρηκοΐα, τύφλωση, κοινωνική απομόνωση και μοναξιά, πρόσφατη μετανάστευση ή άλλες αιφνίδιες μεταβολές του περιβάλλοντος και προχωρημένη ηλικία. Γενετικές μελέτες δείχνουν ότι η παραληρητική διαταραχή δεν αποτελεί ούτε υπότυπο ούτε πρόδρομο στάδιο της σχιζοφρένειας ή της διαταραχής της διάθεσης. Οι πρώτου βαθμού συγγενείς των ασθενών δεν εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για σχιζοφρένεια ή για διαταραχή της διάθεσης. Βιολογικοί παράγοντες μπορεί να συνυπάρχουν (ήπιες αλλοιώσεις στο μεταιχμιακό σύστημα και τα βασικά γάγγλια).

Θεραπεία 

Οι ασθενείς σπάνια καταφεύγουν σε θεραπεία με τη θέληση τους, συνήθως προσάγονται από θορυβημένους φίλους και συγγενείς. Η δημιουργία επαφής είναι δύσκολη, αφού το άτομο είναι εχθρικός διότι φοβάται. Μια επιτυχής ψυχοθεραπεία μπορεί να επιτρέψει στον ασθενή να προσαρμοστεί καλύτερα στην κοινωνία παρά τις επίμονες παραληρητικές του ιδέες. Η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητα εάν ο ασθενής έχει αυτοκαταστροφικές ή ετεροκαταστροφικές ενορμήσεις, αν εμφανίζει ακραία λειτουργική έκπτωση ή αν χρήζει ενδελεχούς ιατρικού ελέγχου. Η φαρμακοθεραπεία με αντιψυχωσικά είναι συνήθως απαραίτητη σε συνδυασμό με στοχευμένες ψυχοθεραπευτικές και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις τόσο στον/στην ασθενή όσο και στο στενό, αλλά και ευρύτερο περιβάλλον του/της. Η εξειδικευμένη εκπαίδευση στο πεδίο των ψυχώσεων αποτελεί το βασικό ατού της δουλειάς του. Η επιστράτευση νέων διαγνωστικών εξετάσεων που συνεισφέρουν στην επιλογή καταλληλότερης αγωγής, είναι άλλο ένα πλεονέκτημα στην υπηρεσία του ασθενή. Επίκεντρο της προσέγγισής του είναι η ποιότητα ζωής του ασθενή, με τον οποίο θα ασχοληθεί σοβαρά, υπεύθυνα και όσο χρόνο χρειάζεται για να του δώσει τη βοήθεια που χρειάζεται. Η διακριτικότητα, η ειλικρίνεια, η συναισθηματική κατανόηση θα είναι βασικά χαρακτηριστικά της θεραπευτικής σχέσης μαζί του.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλ του γραφείου μας 27215 51720. 

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος