Σύνδρομο Τουρέτ

Το Σύνδρομο Τουρέτ ή αλλιώς Σύνδρομο Gilles de la Tourette είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών κινητικών και φωνητικών τικ. Τα τικ είναι ξαφνικές, ταχείες, επαναλαμβανόμενες, άσκοπες, άρρυθμες, στερεοτυπικές συσπάσεις κινητικών ή φωνητικών μυών. Υπάρχουν δυο είδη τικ: Κινητικά και φωνητικά. Τα τικ επίσης μπορεί να είναι απλά ή πολύπλοκα.

Το σύνδρομο Τουρέτ είναι μια κληρονομική νευροψυχιατρική διαταραχή που ξεκινά από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά κινητικά και τουλάχιστον ένα φωνητικό τικ. Οι εκδηλώσεις αυτές χαρακτηρίζονται από περιόδους έντασης και ύφεσης, μπορούν να κατασταλούν εκούσια από το άτομο για προσωρινό χρονικό διάστημα, ενώ της εμφάνισής τους προηγείται ένα προειδοποιητικό υποκειμενικό αίσθημα παρορμητικού χαρακτήρα. Το Τουρέτ ορίζεται ως μέρος ενός φάσματος διαταραχών τικ που περιλαμβάνει παροδικά και χρόνια τικ.

Το Τουρέτ κάποτε θεωρούνταν ένα σπάνιο και εξωτικό σύνδρομο, συσχετισμένο ως επί το πλείστον με την αναφώνηση αισχρών λέξεων ή κοινωνικά ακατάλληλων και υποτιμητικών παρατηρήσεων (κοπρολαλία), αλλά αυτό το σύμπτωμα εμφανίζεται μόνο σε ένα μικρό αριθμό των πασχόντων.  Δε θεωρείται πλέον σπάνια πάθηση, αλλά σε μεγάλο ποσοστό συνεχίζει να είναι μη αναγνωρίσιμη σε διαγνωστικό επίπεδο, καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες και η σοβαρότητα των τικ μειώνεται για τα περισσότερα παιδιά με το πέρασμα στην εφηβεία. Μεταξύ 0.4% και 3.8% των παιδιών ηλικίας από 5 έως 18 ετών μπορεί να έχουν Τουρέτ. Η επικράτηση των παροδικών και χρόνιων τικ σε παιδιά σχολικής ηλικίας είναι υψηλότερη με τα πιο συνηθισμένα τικ να είναι το ανοιγοκλείσιμο του ματιού, ο βήχας, ο καθαρισμός του φάρυγγα, το ρούφηγμα της μύτης και κινήσεις του προσώπου. Ακραίες περιπτώσεις Τουρέτ στην ενήλικη ζωή είναι σπάνιες και το σύνδρομο δεν επηρεάζει αρνητικά τη νοημοσύνη ή το προσδόκιμο ζωής.

Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην αιτιοπαθογένεση του Τουρέτ αλλά οι ακριβείς αιτίες είναι άγνωστες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η χορήγηση φαρμάκων δεν είναι απαραίτητη. Δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για κάθε τικ. Η εκπαίδευση είναι ένα σημαντικό κομμάτι κάθε σχεδίου θεραπείας, ενώ μόνο η πληροφόρηση και η παροχή υποστήριξης αποτελούν συχνά επαρκή θεραπεία. Συννοσηρότητα (συντρέχουσες διαγνώσεις εκτός από Τουρέτ), όπως το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, είναι παρούσα σε πολλούς ασθενείς στις τριτοβάθμιες κλινικές ειδικότητας. Αυτές οι παθήσεις συνήθως προκαλούν βλάβες μεγαλύτερης λειτουργικής σημασίας στο άτομο από τα τικ, τα οποία είναι το σήμα κατατεθέν του συνδρόμου. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να προσδιοριστούν σωστά οι συνυπάρχουσες παθήσεις και να τύχουν θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Η επωνυμία παραχωρήθηκε από τον Ζαν-Μαρτέν Σαρκό (1825-1893) προς τιμή του οικοδιδασκάλου του, Ζωρζ Αλμπέρ Εντουάρ Μπρούτους Ζιλ ντε λα Τουρέτ (1859–1904) ενός Γάλλου γιατρού και νευρολόγου που δημοσίευσε μια έκθεση για εννέα ασθενείς με σύνδρομο Τουρέτ το 1885.

Ταξινόμηση

Τα τικ είναι αιφνίδιες, επαναλαμβανόμενες, μη ρυθμικές κινήσεις (κινητικά τικ) και αναφωνήσεις (φωνητικά τικ) που σχετίζονται με διακριτές μυϊκές ομάδες. Τα κινητικά βασίζονται στην κίνηση, ενώ τα φωνητικά συνιστούν ήχους που παράγονται ακούσια με το πέρασμα του αέρα μέσα από τη μύτη, το στόμα και το λαιμό.

Το Τουρέτ είναι μία από τις πολλές διαταραχές τικ που ταξινομούνται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών(DSM) ως «διαταραχές συνήθως πρωτοεμφανιζόμενες στη βρεφική, παιδική ή εφηβική ηλικία», οι οποίες διακρίνονται ανάλογα με τον τύπο και τη διάρκεια σε κινητικά ή φωνητικά τικ και σε παροδική ή χρόνια μορφή της πάθησης αντιστοίχως. Η παροδική διαταραχή τικ χαρακτηρίζεται από πολλαπλές εκδηλώσεις του ενός ή συνδυασμού των δύο τύπων, με διάρκεια από τέσσερις εβδομάδες έως δώδεκα μήνες. Η διάγνωση της χρόνιας διαταραχής τικ περιλαμβάνει ένα ή πολλαπλά τικ, είτε αποκλειστικά κινητικά είτε αντιστοίχως φωνητικά που διαρκούν για περισσότερο από ένα χρόνο. Το Τουρέτ, υπό τον κωδικό 307.23 του DSM-IV, διαγιγνώσκεται όταν πολλαπλά κινητικά τικ και τουλάχιστον ένα φωνητικό εμφανίζονται για περισσότερο από ένα χρόνο.

Αν και το σύνδρομο Τουρέτ είναι η πιο σοβαρή έκφραση του φάσματος των διαταραχών τικ, τα περισσότερα περιστατικά είναι ήπια. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των πασχόντων και ήπια περιστατικά μπορεί να μην ανιχνευθούν.

Χαρακτηριστικά

Παραδείγματα κινητικών τικ

Τα τικ είναι κινήσεις ή ήχοι «που εμφανίζονται κατά διαστήματα και απρόβλεπτα άσχετα από τη συνήθη κινητική δραστηριότητα», δίνοντας την εντύπωση της «κανονικής συμπεριφοράς που πήγε στραβά». Οι σπασμοί που σχετίζονται με το Τουρέτ αλλάζουν σε αριθμό, συχνότητα, σοβαρότητα και ανατομική θέση. Η έξαρση και η ύφεση –η συνεχής αύξηση και μείωση σε σοβαρότητα και συχνότητα των τικ- εμφανίζονται με διαφορετικό ρυθμό σε κάθε άτομο και συνδέονται με «περιόδους κρίσης», χρονικά διαστήματα κατά τα οποία αυτό υπόκειται σε διαφόρους ψυχοπιεστικούς παράγοντες που ποικίλουν μεταξύ των ανθρώπων.

Η κοπρολαλία, δηλαδή η αυθόρμητη έκφραση κοινωνικά απαράδεκτων ή ταμπού λέξεων και φράσεων, είναι το πιο γνωστό σύμπτωμα του Τουρέτ αλλά δεν είναι απαραίτητο για τη διάγνωση του, ενώ μόνο περίπου το 10% των ασθενών το παρουσιάζουν. Η ηχολαλία (η επανάληψη των λέξεων των άλλων) και η παλιλαλία (η επανάληψη των λέξεων του ίδιου του ατόμου) εμφανίζονται στη μειοψηφία των περιπτώσεων, ενώ τα συνηθέστερα αρχικά κινητικά και φωνητικά τικ είναι κατά σειρά το ανοιγοκλείσιμο των ματιών και ο καθαρισμός του φάρυγγα.

Σε αντίθεση με τις μη φυσιολογικές κινήσεις άλλων κινητικών διαταραχών (π.χ. χορείες, δυστονίες, μυοκλονίες και δυσκινησία), τα τικ του συνδρόμου Τουρέτ μπορούν να κατασταλούν προσωρινά, είναι μη ρυθμικά και συχνά ακολουθούν μια ανεπιθύμητη πρόδρομη παρόρμηση. Αμέσως πριν την έναρξη των τικ, οι περισσότεροι ασθενείς αντιλαμβάνονται μια παρόρμηση παρόμοια με την ανάγκη να φτερνιστούν ή να ξύσουν το σημείο μιας φαγούρας. Τα άτομα περιγράφουν την ανάγκη του τικ ως μια συγκέντρωση της έντασης, της πίεσης ή της ενέργειας που συνειδητά επιλέγουν να απελευθερώσουν σαν να «έπρεπε να το κάνουν»[ για να ανακουφίσουν αυτήν την αίσθηση ή μέχρι να νιώσουν «καλύτερα». Παραδείγματα πρόδρομης παρόρμησης είναι η αίσθηση ότι κάποιος έχει κάτι στο φάρυγγά του ή μια εντοπισμένη δυσφορία στους ώμους που οδηγεί στην ανάγκη να καθαρίσει το φάρυγγά του ή να σηκώσει τους ώμους του. Το ίδιο το τικ μπορεί να γίνει αισθητό ως ανακούφιση αυτής της έντασης ή αίσθησης, παρόμοια με το να ξύνεις το σημείο της φαγούρας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το να ανοιγοκλείνει κάποιος τα μάτια του για να ανακουφίσει μία δυσάρεστη αίσθηση στο μάτι. Αυτές τα υποκειμενικά αισθήματα, τα οποία προηγούνται της εμφάνισης της κίνησης ή της εκφώνησης που χαρακτηρίζεται ως τικ, αναφέρονται ως «πρόδρομα αισθητικά φαινόμενα» ή πρόδρομες παρορμήσεις. Ως εκ τούτου τα τικ θεωρούνται ημι-εκούσια (αντί για πλήρως ακούσια) και σε βιωματικό επίπεδο μπορεί να συνιστούν εκούσια απάντηση στην ανεπιθύμητη πρόδρομη παρόρμηση, η οποία είναι δυνατόν ωστόσο να κατασταλεί. Δημοσιευμένες περιγραφές των τικ αναγνωρίζουν αυτά τα αισθητικά φαινόμενα ως το πυρηνικό σύμπτωμα του συνδρόμου, παρ’ όλο που δε συμπεριλαμβάνονται στα κριτήρια των διαγνωστικών εγχειριδίων.

Η πρακτική της καταστολής των τικ συνήθως οδηγεί σε αισθήματα έντασης ή ψυχική εξάντληση,  οπότε οι πάσχοντες μπορεί να αναζητήσουν ένα απομονωμένο μέρος για να απελευθερώσουν τα συμπτώματά τους ή μία περίοδος καταστολής στο σχολείο ή τη δουλειά να ακολουθηθεί από αξιοσημείωτη έξαρση.  Μερικοί ασθενείς μπορεί να μην έχουν επίγνωση της πρόδρομης παρόρμησης – όπως τα παιδιά, τα οποία μπορεί να είναι λιγότερο ευαισθητοποιημένα σε σχέση με αυτήν απ’ ότι οι ενήλικες – με την αντίληψη της ωστόσο να αυξάνει με την ωρίμανση.

Μολονότι δεν υφίσταται περιγραφή ενός «τυπικού» περιστατικού του συνδρόμου Τουρέτ, όσον αφορά την ηλικία έναρξης και το ιστορικό της σοβαρότητας των συμπτωμάτων, η πάθηση ακολουθεί μια αρκετά προβλέψιμη πορεία. Τα τικ μπορεί να εμφανιστούν μέχρι και την ηλικία των δεκαοκτώ ετών, με πλέον συνηθισμένη ηλικία εκκίνησης όμως αυτή μεταξύ των πέντε και επτά. Μελέτη του 1998 έδειξε ότι οι ηλικίες με τα υψηλότερης σοβαρότητας τικ είναι αυτές μεταξύ οκτώ και δώδεκα, με μέσο όρο τα δέκα έτη, καθώς και σταθερή μείωση για τους περισσότερους ασθενείς στη διάρκεια της εφηβείας. Πιο συνηθισμένα πρωτοεμφανιζόμενα τικ είναι το ανοιγοκλείσιμο των ματιών, οι κινήσεις του προσώπου, το ρούφηγμα της μύτης και ο καθαρισμός του φάρυγγα. Έχει παρατηρηθεί ότι εμφανίζονται συχνότερα σε περιοχές του σώματος όπου υπάρχουν πολλοί μύες, όπως το κεφάλι, ο λαιμός και η περιοχή του προσώπου,  γεγονός που αντιπαραβάλλεται με τις στερεοτυπικές κινήσεις άλλων παθήσεων (όπως οι αυτοδιεγερτικού χαρακτήραστερεοτυπίες των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος), οι οποίες τυπικά ξεκινούν σε μικρότερη ηλικία, είναι πιο συμμετρικές, ρυθμικές και αμφοτερόπλευρες και συμπεριλαμβάνουν τα άκρα (π.χ. χτύπημα των χεριών).Τα τικ που εμφανίζονται νωρίς στην πορεία της πάθησης συχνά συγχέονται με άλλες παθήσεις όπως αλλεργίες, άσθμα και προβλήματα στην όραση με αποτέλεσμα παιδίατροι, αλλεργιολόγοι και οφθαλμίατροι να είναι συνήθως οι πρώτοι που εξετάζουν ένα παιδί.

Μεταξύ ασθενών των οποίων τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά ώστε να δικαιολογούν την παραπομπή τους σε κλινικές, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας σχετίζονται συχνά με το σύνδρομο Τουρέτ. Χωρίς να παρουσιάζουν όλοι οι πάσχοντες κλινική εικόνα που να δικαιολογεί τη διάγνωση αυτών ή άλλων συννοσηρών παθήσεων, ένα μεγάλο ποσοστό κλινικών πληθυσμών πάσχει από ΔΕΠΥ. Δεκαετής επισκόπηση των φακέλων ασθενών αποκάλυψε ότι περίπου το 40% των ασθενών με Τουρέτ έχουν «μόνο ΣΤ» ή «καθαρό ΣΤ», δηλαδή Σύνδρομο Τουρέτ με απουσία συννοσηρότητας. Άλλος συγγραφέας αναφέρει πως το 57% από 656 ασθενείς που παρουσίαζαν διαταραχές τικ είχαν απλά τικ ενώ το 43% είχαν τικ και άλλες συνυπάρχουσες παθήσεις. «Πλήρως αναπτυγμένο Τουρέτ» είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ασθενείς που πάσχουν από σημαντικές συνυπάρχουσες παθήσεις επιπλέον των τικ.

Αιτίες

Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Τουρέτ είναι άγνωστη αλλά είναι αποδεδειγμένο ότι εμπλέκονται γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Μελέτες γενετικής επιδημιολογίας έχουν δείξει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών Τουρέτ είναι κληρονομικές αν και ο ακριβής τρόπος κληρονομικότητας δεν είναι ακόμη γνωστός και δεν έχει ταυτοποιηθεί κανένα γονίδιο. Σε άλλα περιστατικά, τα τικ σχετίζονται με διαταραχές εκτός του συνδρόμου Τουρέτ, ένα φαινόμενο γνωστό ως τουρετισμός.

Ένα άτομο με Τουρέτ έχει περίπου 50% πιθανότητα να περάσει το/α γονίδιο/α σε ένα από τα παιδιά του, αλλά το σύνδρομο Τουρέτ είναι μία πάθηση μεταβλητής έκφρασης και ατελούς διεισδυτικότητας. Κατά συνέπεια καθένας που κληρονομεί τη γενετική ευπάθεια δεν σημαίνει ότι θα εμφανίσει τα συμπτώματα. Ακόμα και μέλη του στενού οικογενειακού κύκλου μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα διαφορετικής σοβαρότητας ή να μην εμφανίσουν κανένα σύμπτωμα. Τα γονίδια μπορεί να εκφραστούν ως σύνδρομο Τουρέτ, ως μια πιο ήπια διαταραχή τικ (παροδικά ή χρόνια τικ) ή ως ιδεοψυχαναγκαστικά συμπτώματα χωρίς τικ. Μόνο η μειοψηφία των παιδιών που κληρονομούν τα γονίδια έχουν συμπτώματα τόσο σοβαρά ώστε να απαιτείται ιατρική φροντίδα. Το φύλο παίζει ρόλο στην έκφραση της γενετικής ευπάθειας: οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τικ σε σχέση με τις γυναίκες.

Μη γενετικοί, περιβαλλοντικοί, μεταμολυσματικοί ή ψυχοκοινωνικοί παράγοντες – ενώ δεν προκαλούν σύνδρομο Τουρέτ- μπορούν να επηρεάσουν τη σοβαρότητά του. Διαδικασίες αυτοανοσίας μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση και επιδείνωση των τικ σε κάποιες περιπτώσεις.

Παθοφυσιολογία

Εγκεφαλικές δομές που εμπλέκονται στο σύνδρομο Τουρέτ. Ο ακριβής μηχανισμός που επηρεάζει την κληρονομική ευπάθεια στο σύνδρομο Τουρέτ δεν έχει καθοριστεί και η ακριβής αιτιολογία είναι άγνωστη. Τα τικ θεωρούνται ότι είναι αποτέλεσμα της δυσλειτουργίας σε φλοιώδεις και υποφλοιώδεις περιοχές, στο θάλαμο, στα βασικά γάγγλια και στο μετωπιαίο λοβό. Νευροανατομικά μοντέλα υποδεικνύουν αποτυχίες σε κυκλώματα που συνδέουν τον εγκεφαλικό φλοιό με τον υποφλοιό και τεχνικές απεικόνισης υποδεικνύουν τα βασικά γάγγλια και το μετωπιαίο φλοιό.

Διάγνωση

Σύμφωνα με την τέταρτη αναθεωρημένη έκδοση του  DSM-IV-TR, το σύνδρομο Τουρέτ μπορεί να διαγνωστεί όταν ένα άτομο παρουσιάζει πολλαπλά κινητικά και ένα ή περισσότερα φωνητικά τικ (χωρίς ωστόσο να απαιτείται η ταυτόχρονη εμφάνισή τους) για χρονικό διάστημα ίσο με ένα έτος, εντός του οποίου δεν παρατηρείται διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών χωρίς την εμφάνιση τικ. Η προηγούμενη έκδοση (DSM-IV) έθετε ως προϋπόθεση ένα «αξιοσημείωτο άγχος ή σημαντική δυσλειτουργία στους κοινωνικούς, εργασιακούς ή άλλους σημαντικούς λειτουργικούς τομείς», αλλά αυτή η προϋπόθεση αφαιρέθηκε από τις πιο πρόσφατες αναβαθμίσεις του εγχειριδίου, λόγω του ότι ο κλινικοί συναντούν ασθενείς οι οποίοι πληρούν όλα τα υπόλοιπα κριτήρια της διάγνωσης, χωρίς ωστόσο να παρουσιάζουν άγχος ή έκπτωση της συνολικής τους λειτουργικότητας. Η έναρξη πρέπει να προηγείται των 18 ετών και να μην εξηγείται από «άμεσες ψυχολογικές επιδράσεις μιας ουσίας ή μιας γενικότερης φαρμακευτικής κατάστασης». Συνεπώς, άλλες ιατρικές καταστάσεις που συμπεριλαμβάνουν τικ ή κινήσεις τύπου τικ- όπως ο αυτισμός ή άλλες αιτίες τουρετισμού- πρέπει να εξαιρεθούν πριν καταλήξουμε-αναφερθούμε σε μια διάγνωση Τουρέτ. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ιατρικές ή διαγνωστικές εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να διαγνωστεί το σύνδρομο Τουρέτ. Συχνά γίνεται λάθος διάγνωση ή διάγνωση που δεν ανταποκρίνεται στο βαθμό σοβαρότητας της ασθένειας, εν μέρει εξαιτίας της ευρείας ποικιλομορφίας στην έκφραση της, η οποία εκτείνεται από ήπια (στην πλειοψηφία των περιπτώσεων) ή μέτρια, έως βαριά (στις σπάνιες, αλλά περισσότερο ευρέως αναγνωρισμένες και δημοσιοποιημένες περιπτώσεις). Ο βήχας, το βλεφάρισμα και τα τικ που εμφανίζονται και στο άσθμα συχνά οδηγούν σε λανθασμένη διάγνωση.

Η διάγνωση γίνεται με βάση την παρατήρηση των μεμονωμένων συμπτωμάτων και του οικογενειακού ιστορικού, και αφού αποκλειστούν δευτερεύουσες αιτίες για διαταραχές τικ. Στους ασθενείς με ένα χαρακτηριστικό ξεκίνημα και οικογενειακό ιστορικό με τικ ήιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, μια βασική σωματική και νευρολογική εξέταση μπορεί να είναι αρκετή.

Διαφορική διάγνωση

Παρόλο που δεν εμφανίζουν όλοι οι άνθρωποι με σύνδρομο Τουρέτ συννοσηρές καταστάσεις, οι περισσότεροι ασθενείς με σύνδρομο Τουρέτ που βρίσκονται υπό κλινική φροντίδα κατόπιν παραπομπής τους σε ειδικά κέντρα, μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα που χαρακτηρίζουν άλλες καταστάσεις, ταυτόχρονα με τα κινητικά και φωνητικά τικ. Παρόμοιες καταστάσεις εμπεριέχουν διαταραχή υπερκινητικότητας με έλλειψη συγκέντρωσης (ADD ή ADHD), εμμονική-παρορμητική διαταραχή (OCD), μαθησιακές δυσκολίες καιδιαταραχές στον ύπνο. Διασπαστικές συμπεριφορές, μειωμένη λειτουργικότητα ή δυσλειτουργία την οποία αντιλαμβανόμαστε σε ασθενείς με παθολογικό σύνδρομο Τουρέτ και ADHD μπορεί να εξηγείται από το παθολογική κατάσταση ADHD, τονίζοντας την σημασία της αναγνώρισης και της θεραπείας αυτών των νοσηρών καταστάσεων. Η διαταραχή που δημιουργείται από τα τικ συχνά επισκιάζεται από τις παθολογικές καταστάσεις που παρουσιάζουν σοβαρότερα συμπτώματα στα παιδιά.

Διαχείριση

Η θεραπεία του συνδρόμου Τουρέτ επικεντρώνεται στο να αναγνωρίσει και να βοηθήσει τον ασθενή να διαχειριστεί τα συμπτώματα που του προκαλούν το μεγαλύτερο πρόβλημα ή τις μεγαλύτερες δυσλειτουργίες. Τα περισσότερα περιστατικά του συνδρόμου Τουρέτ είναι ήπια και δεν απαιτούν φαρμακευτική θεραπεία. Στη θέση της, η συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία, η ψυχοεκπαίδευση, και η τόνωση της αυτοπεποίθησης μπορεί να είναι επαρκή. Οι θεραπείες, όπου είναι απαραίτητες, μπορούν να διαχωριστούν σ’ αυτές που έχουν ως στόχο τα τικ και σε εκείνες που στοχεύουν στις συννοσηρές παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες, όταν εμφανίζονται, είναι συχνά αιτία μεγαλύτερης δυσλειτουργίας από ότι τα τικ μεμονωμένα. Δεν παρουσιάζουν όλοι οι άνθρωποι με τικ συννοσηρότητα, αλλά όταν αυτές οι καταστάσεις είναι παρούσες, συχνά αποτελούν θεραπευτική προτεραιότητα.

Δεν υπάρχει καμία θεραπεία για το σύνδρομο Τουρέτ και καμία αγωγή που να έχει αποτελέσματα παγκοσμίως για κάθε άτομο ξεχωριστά, χωρίς σημαντικές ανεπιθύμητες επιδράσεις. Η γνώση, η εκπαίδευση και η κατανόηση είναι πρωτεύοντα στοιχεία στη διαχείριση των διαταραχών τικ. Η διαχείριση των συμπτωμάτων του συνδρόμου Τουρέτ μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτικές θεραπείες και θεραπείες για την αντιμετώπιση προβληματικής συμπεριφοράς, καθώς και ψυχολογικές θεραπείες. Την ίδια στιγμή που η φαρμακευτική παρέμβαση εφαρμόζεται μόνο για τα πιο έντονα συμπτώματα, άλλες θεραπείες (όπως η υποστηρικτική ψυχοθεραπεία ή γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία) μπορούν να βοηθήσουν στο να αποφευχθεί ή να μετριαστεί η κατάθλιψη και ο κοινωνικός αποκλεισμός, και να βελτιωθεί η οικογενειακή υποστήριξη. Η εκπαίδευση ενός ασθενούς, της οικογένειας, και της κοινωνίας που περικλείει τον ασθενή (όπως οι φίλοι, το σχολείο και η εκκλησία) είναι το «κλειδί» στη στρατηγική θεραπείας, και ίσως να είναι το μόνο που απαιτείται στις ήπιες υποθέσεις.

Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία είναι χρήσιμη όταν διαγιγνώσκεται συννοσηρότητα με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) και είναι διαρκώς αυξανόμενα τα στοιχεία που υποστηρίζουν ειδικότερα τις τεχνικές αντιστροφής των συνηθειών που περιλαμβάνει στην θεραπεία των τικ. Τεχνικές χαλάρωσης, όπως η άσκηση, η γιόγκα ή ο διαλογισμός, μπορεί να είναι χρήσιμες στο να καταπραΰνουν το άγχος που πιθανόν επιδεινώνει τα τικ, αλλά η πλειοψηφία των παρεμβάσεων στη συμπεριφορά (όπως η εκπαίδευση με στόχο τη χαλάρωση και η βιοανατροφοδότηση, με εξαίρεση τις τεχνικές αλλαγής των συνηθειών) δεν έχουν αξιολογηθεί συστηματικά και δεν αποτελούν θεραπείες του συνδρόμου Τουρέτ που υποστηρίζονται εμπειρικά.

Για όποια απορία ή συζήτηση μαζί μας μην διστάσετε να το κάνετε, θα σας απαντήσουμε το συντομότερο δυνατόν.  email: arisτomenis-nikolopoulos@hotmail.com  ή στο τηλ του γραφείου μας 27215 51720. 

Αριστομένης Νικολόπουλος
Ψυχολόγος