Υπογονιμότητα, οι επιπτώσεις στη ζωή ενός ζευγαριού
Υπογονιμότητα, οι επιπτώσεις στη ζωή ενός ζευγαριού
Υπογονιμότητα, ζούμε συνυπάρχουμε σε μια κοινωνία όπου η απόκτηση παιδιών είναι αναμενόμενη και πιθανώς επιβεβλημένη. Όταν δεν επιτυγχάνεται το άτομο που βιώνει αυτή την κατάσταση «νιώθει» κοινωνικές πιέσεις. Από τον περίγυρο και μαζί με αυτές, ενοχές και διάφορα άλλα συναισθήματα.Επίσης παρόλο που αποτελούν ξεχωριστές έννοιες, η θηλυκότητα, η αρρενωπότητα και η σεξουαλική ικανότητα συχνά συγχέονται με την μητρότητα και την πατρότητα. Η σύγχυση αυτή δυσχεραίνει τη διαδικασία.
Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδιά με τη διαδικασία της φυσιολογικής σύλληψης. Για να θεωρηθεί ένα ζευγάρι υπογόνιμο θα πρέπει να έχει παρέλθει τουλάχιστον ένα έτος, τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία, κατά το οποίο δεν έχει επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, αυτό της γονιμοποίησης.
Σε ιατρικό επίπεδο οι λόγοι για τους οποίους ένα ζευγάρι αντιμετωπίζει κάποια μορφής δυσχέρεια στην προσπάθεια του να αποκτήσει τέκνα μπορεί να είναι πολλοί. Οι κατάλληλες εξετάσεις και οι εξιδεικευμένοι επιστήμονες ιατροί μπορούν να εντοπίσουν τα αίτια και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος, δίνοντας συχνά αποτελεσματικές λύσεις. Σε ψυχολογικό επίπεδο όμως οι επιπτώσεις της υπογονιμότητας είναι πολλαπλές και το ζευγάρι επιβαρύνεται σημαντικά.
Η ψυχαναλυτική θεώρηση αναφέρει ότι η επιθυμία απόκτησης παιδιών ενδέχεται να γίνεται αντιληπτή από τα άτομα ως προσφορά στους γονείς ή ως συνεισφορά στην ανθρωπότητα, στο είδος ή ως πατριωτικό καθήκον. Η επιθυμία να κάνουμε παιδιά εμπεριέχει ακόμη ασυνείδητες στάσεις και φαντασιώσεις όχι μόνο του ζευγαριού και αλλά και των γονιών τους (Chatel,1993). Όταν όλα τα παραπάνω ξυπνούν και ανακινούνται από την αδυναμία αναπαραγωγής άντρες και γυναίκες νιώθουν σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετική ποιότητα τις επιπτώσεις αυτής στη ζωή τους.
Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της υπογονιμότητας φαίνεται να παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Περίπου το ένα στα εφτά ζευγάρια εκτιμάται ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα (το 15% των ενηλίκων). Η αναλογία της αιτιότητας ανάμεσα στα δύο φύλα είναι περίπου ίση. Η δυσκολία δηλαδή ως προς τη γονιμοποίηση προέρχεται τόσο από τους άντρες όσο και από τις γυναίκες, χωρίς κάποια σημαντικά στατιστική διαφοροποίηση.
Οι διαστάσεις της υπογονιμότητας
Η υπογονιμότητα ιστορικά υπήρξε πάντοτε ένα θέμα που προκαλούσε πολλά αρνητικά συναισθήματα στα ζευγάρια που τη βίωναν. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για τις διαστάσεις που έπαιρνε η ικανότητα ή η αδυναμία ενός ζευγαριού να κάνει παιδιά. Οι μεγαλύτερες συνέπειες φαίνεται ότι βάραιναν τη γυναίκα καθώς η αξία της καθοριζόταν από το αν θα μπορέσει να φέρει στον κόσμο απογόνους και όταν κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό, αντιμετωπιζόταν υποτιμητικά, περιφρονητικά ενώ η ίδια βίωνε ισχυρό πλήγμα στην αυτοεκτίμηση της.
Αντίθετα, η γυναίκα η οποία γεννούσε, έχαιρε σεβασμού και εκτίμησης. Για τον άνδρα η υπογονιμότητα ήταν συνυφασμένη με έλλειψη ανδρισμού και επίσης μεγάλο πλήγμα για την αυτοεικόνα του. Για το λόγο αυτό, οι ευθύνες της υπογονιμότητας σε ένα ζευγάρι επιρρίπτονταν σχεδόν πάντοτε στην γυναίκα.
Η Υπογονιμότητα λοιπόν είναι μία κατάσταση που συχνά δοκιμάζει τις αντοχές ενός ζευγαριού και μπορεί να σχετιστεί με υψηλά επίπεδα άγχους, με αίσθημα απώλειας, με ανάπτυξη φόβου, με καταθλιπτική συμπτωματολογία, με θυμό, με αίσθημα κόπωσης και εξάντλησης, αλλά και με προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού.
Ποιοι είναι οι επιβαρυντικοί παράγοντες
Η αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα, η επανάληψη της διαδικασίας, η συχνή παρακολούθηση δεικτών, συχνά η χρονιότητα, οι πολυάριθμες κλινικές εξετάσεις είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που επιδεινώνουν την κόπωση και το ήδη υπάρχον στρες. Τις περισσότερες φορές το ζευγάρι εστιάζει στα αναπάντητα γιατί και στην κατανόηση του προβλήματος, προσπαθώντας ταυτόχρονα να διαχειριστεί το φόβο του και το άγχος του για το μέλλον. Ταυτόχρονα, επιβαρυντικοί παράγοντες για ένα ζευγάρι είναι στοιχεία προσωπικότητας, η ηλικία, η ύπαρξη παιδιών στο φιλικό περιβάλλον και η σύγκριση με αυτούς, η αγχώδης συμπεριφορά, η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος, τα οικονομικά προβλήματα αλλά και η πίεση από γονείς ή φίλους.
Η υπογονιμότητα φέρνει στην επιφάνεια και πιθανά προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού και θέματα αυτό-εκτίμησης. Ως εκ τούτου, μπορεί είτε η γυναίκα είτε ο άνδρας να θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για την κατάσταση που βιώνουν, να νιώθει ανεπάρκεια, ενοχές και τύψεις, να γίνεται δυσλειτουργικός, επιθετικός ή να επικρατεί το αίσθημα της θλίψης και ένας από τους δύο να βιώνει περιόδους έντονης άρνησης. Η αλήθεια είναι ότι η καλή ψυχολογία είναι ένας σύμμαχος στη διαδικασία της σύλληψης για ένα ζευγάρι, καθώς η αποτυχημένη προσπάθεια μπορεί: να προκαλέσει απαισιοδοξία για το μέλλον,
να επαναφέρει προβλήματα και συμπεριφορές του παρελθόντος,
να προκαλέσει ανηδονία
να μειωθεί η ερωτική επιθυμία στο ζευγάρι
Η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή ιδιαίτερα στις γυναίκες, καθώς και οι βίαιες αντιδράσεις, οι οποίες μπορεί να ενισχύονται από την φαρμακευτική αγωγή η οποία συνοδεύει την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Οι άντρες φαίνεται να επιβαρύνονται περισσότερο όταν το οργανικό αίτιο της υπογονιμότητας αποδίδεται στους ίδιους, ενώ αντίθετα εμφανίζουν πιο ήπιες συναισθηματικές αντιδράσεις όταν το αίτιο αφορά τη σύντροφο τους. Ο θυμός, οι αλληλοκατηγορίες, η αίσθηση μη στήριξης και κατανόησης, ακόμα και ο χωρισμός είναι συχνά φαινόμενα.
Τι μπορεί όμως να βοηθήσει
Ένα σημαντικό στοιχείο της στήριξης ενός υπογόνιμου ζευγαριού είναι η συνειδητοποίηση ότι η υπογονιμότητα είναι πρόβλημα ζεύγους και όχι ατόμου. Οι επιπτώσεις επιβαρύνουν και τους δύο συντρόφους, ενώ η ενοχή, η αυτομομφή και η προσωπική ανάληψη ευθύνης οδηγούν σε μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση.
Από την άλλη η άρνηση και η αποδοχή της δυσκολίας σύλληψης είναι κοινός μηχανισμός άμυνας, ο οποίος όμως συμβάλλει αρνητικά στη μείωση της έντασης. Να επαναπροσδιοριστεί το νόημα της ζωής, να ενισχυθεί η μεταξύ τους σχέση αλλά και ο δεσμός με τους σημαντικούς άλλους και να εντοπιστούν ευκαιρίες για θετικές εμπειρίες και συναισθήματα που δεν θα αφορούν την ανατροφή ενός παιδιού. Ένας έμπειρος ειδικός μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά.
Μία καλή σχέση και μία σωστή, ουσιαστική επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι, είναι απαραίτητα στοιχεία για να μπορεί το ζευγάρι να αντιμετωπίσει το στρες. Στην προσπάθεια τεκνοποίησης το ζευγάρι πρέπει να είναι απόλυτα ενωμένο. Δεν πρέπει να εστιάσει ποιος αντιμετώπισε το πρόβλημα. Δεν είναι θέμα απόδοσης ευθυνών, είναι θέμα κοινής αντιμετώπισης. Πλέον το ζευγάρι θα πρέπει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα ως εμείς και όχι εγώ.
Η διατήρηση προσωπικού χρόνου του καθενός είναι απαραίτητη για να μπορεί να υπάρχει αγχόλυση. Η απουσία συνεχόμενων συζητήσεων που να εστιάζουν μόνο στην υπογονιμότητα, σε ιατρικά θέματα, σε εξετάσεις, στο παιδί. Οι εμμονικές συζητήσεις αντί να βοηθούν το ζευγάρι να βρίσκει λύσεις, προκαλούν επιπρόσθετο άγχος. Η σωματική εκτόνωση είναι πάντα βοηθητική στη διαχείριση του άγχους.
Η σχέση εμπιστοσύνης με το γιατρό και τον ψυχολόγο είναι απαραίτητοι πυλώνες γι’ αυτή τη διαδικασία. Η αμφισβήτηση του γιατρού και οι συνεχείς αλλαγές του θεράποντος γιατρού, καλλιεργούν ένα αίσθημα άγχους και αποσταθεροποίησης, και λειτουργούν επιβαρυντικά. Η διαδικασία της σύλληψης είναι μία επώδυνη διαδικασία, καθώς σχετίζεται με υψηλά επίπεδα άγχους και κόπωσης. Τα αρνητικά σενάρια κυριαρχούν, το ίδιο και ο φόβος, όπως και οι ενοχές μας.
Πώς να κλείσετε ραντεβού μαζί μας
Ο πρώτος τρόπος είναι με τον παραδοσιακό τρόπο μέσω της γραμματείας του γραφείου μας στο τηλ 27215 51720 ή μέσω της online πλατφόρμας του Doctor Anytime που βλέπετε τα διαθέσιμα ραντεβού. Ο ψυχολόγος Αριστομένης Νικολόπουλος βρίσκεται στην πόλη της Καλαμάτας στην Αριστομένους 41 στον 2ο όροφο.
Για ότι άλλο στην διάθεση σας!
Με εκτίμηση
Ψυχολόγος – Επαγγελματικός Σύμβουλος